دنیای شیرین دیابت (شیدا برخورداری)

بیماری دیابت، به‌ویژه در مواردی که قند خون به‌ خوبی کنترل نشده باشد، می‌تواند منجر به آسیب اعصاب و کاهش خون‌رسانی شود. این مسئله می‌تواند منجر به ایجاد زخم، تاول، درد و عفونت در پا شود. در متن پیش رو قصد داریم شما را با انواع زخم دیابت دست و پا آشنا کنیم.

* زخم های دیابتی به چه علتی رخ می‌دهند؟

دیابت اغلب به دنبال کمبود هورمون انسولین (دیابت نوع 1) یا مقاومت به انسولین (دیابت نوع 2) رخ می‌دهد. انسولین هورمونی است که برای ورود گلوکز به درون سلول‌ها و تولید انرژی ضروری است. در صورتی که اشکالی در این فرایند ایجاد شود، گلوکز درون خون باقی می‌ماند و منجر به ایجاد مشکلات مختلفی برای سلامتی می‌شود. دیابت کنترل‌نشده و سطح بالای قند خون برای مدت طولانی می‌تواند باعث آسیب اعصاب و کاهش خون‌رسانی و فراهم شدن زمینه برای ابتلا به زخم و عفونت شود. 

در برخی افراد آسیب اعصاب متعاقب دیابت ممکن است آن‌قدر شدید باشد که علاوه بر درگیری پا به سایر مناطق بدن هم گسترش یابد و حتی در مواردی منجر به عفونت‌های مرگبار شود. عفونت شدید پا ممکن است در نهایت سبب شود که پزشک تصمیم بگیرد که پای شما را قطع کند. علی‌رغم این که در اغلب افراد دیابت باعث عفونت شدید پا نمی‌شود؛ اما دیابت همچنان یکی از شایع‌ترین علل قطع پا است.

* انواع زخم دست و پا و مشکلاتی که به دنبال دیابت ایجاد می‌شوند

نوروپاتی دیابتی

بیماران مبتلا به دیابت بیش از سایرین در معرض ابتلا به بیماری‌های عروق محیطی هستند؛ به ویژه در مواردی که دیابت تحت ‌کنترل نباشد. بیماری عروق محیطی زمانی رخ می‌دهد که رسوبات چربی عروق خونی را باریک می‌کنند و جریان خون را کاهش می‌دهند. این مسئله درنهایت باعث کاهش جریان خون دست و پاها می‌شود و زمینه برای ابتلا به زخم، عفونت و درد فراهم می‌شود. 

در موارد شدید، بیماری عروق محیطی باعث آسیب اعصاب و درنهایت، بروز بی‌حسی یا گزگز در پاها می‌شود. این مسئله باعث کاهش حس در انتهای اندام‌ها در بیماران دیابتی می‌شود. از سوی دیگر، این مسئله باعث می‌شود که بیماران دیابتی دیرتر متوجه زخم، عفونت یا تحریک در پا و دست‌ها شوند. این مسئله می‌تواند احتمال ایجاد زخم، بریدگی یا تاول را افزایش دهد. از سوی دیگر، چون فرد ممکن است اصلاً متوجه بروز عفونت در خود نشود، درمان عفونت به تاخیر می‌افتد. 

تاول

دیابت از راه‌های مختلفی می‌تواند باعث افزایش احتمال ایجاد تاول شود. در قدم اول، نوروپاتی دیابتی ممکن است تشخیص این که کفش اندازه نیست را دشوار کند. این مسئله ممکن است حرکت کردن فرد را تغییر دهد و زمینه را برای ایجاد تاول فراهم کند. 

همچنین، بیماران دیابتی ممکن است دچار بولوس دیابتیکوروم شوند؛ شرایطی که در آن تاول‌ها به‌صورت خودبه‌خودی ایجاد می‌شوند. در این موارد، پزشک علت دقیق بروز تاول‌ها را نمی‌داند.

تاول‌ها در این موارد می‌توانند عفونی شوند و سبب درد و افزایش احتمال گسترش عفونت در سراسر بدن شوند. 

زخم دیابتی

حدود 7 درصد از مبتلایان به دیابت با نوروپاتی دیابتی در هر سال به زخم دیابتی دچار می‌شوند. ترکیب کاهش خون‌رسانی و آسیب اعصاب منجر به این می‌شود که فرد مبتلا به دیابت تا زمانی که زخم شدید نشده و گسترش نیافته، متوجه آن نشود. کاهش خون‌رسانی همچنین می‌تواند منجر به کاهش سرعت ترمیم زخم شود. درصورت عدم درمان این زخم‌ها، ممکن است زخم‌ها عفونی و باعث آسیب پا شوند. 

این زخم‌ها همچنین ممکن است راه‌ رفتن را سخت‌تر کنند. در این موارد، پزشک استفاده از کفش و جوراب‌های مخصوص را توصیه می‌کند. 

پینه‌های دیابتی

پینه به مناطقی از پوست گفته می‌شود که سفت و دچار افزایش ضخامت شده‌اند. پینه‌های بزرگ روی پا ممکن است راه رفتن را دشوار کنند و باعث تغییر سایز کفش شوند. مشکل اولیه با پینه‌های دیابتی این است که احتمال ایجاد زخم و عفونت را افزایش می‌دهند. تمیز نگه داشتن محل پینه‌ها و از بین بردن آن‌ها در موارد ضروری می‌تواند در پیشگیری از بروز زخم و عفونت موثر باشد. 

عفونت دست و پا

زخم‌های دیابتی می‌توانند در نهایت عفونی شوند؛ به‌ویژه در صورتی که فرد مراقبت کافی نداشته باشد و آن‌ها را به‌موقع تمیز نکند. این عفونت می‌تواند به خون راه پیدا کند و باعث آسیب سایر ارگان‌های بدن و در مواردی مرگ شود. همچنین، ممکن است فرد دچار قانقاریا یا مرگ بافتی شود که لازم است اندام قطع شود. 

عفونت پا همچنین می‌تواند باعث درگیری بافت‌های زیرین از جمله استخوان‌ها شود. گردش خون ضعیف خود می‌تواند سبب آسیب بافت‌های زیرین شود. این مسئله می‌تواند باعث تغییر شکل پا، درد و مشکلات دیگر در راه رفتن شود. 

قطع اندام

زخم پای دیابتی می‌تواند باعث عفونت‌های متعددی شود. برای پیشگیری از بروز عفونت و درگیری سایر ارگان‌های مجاور پزشک ممکن است توصیه به قطع اندام کند. در فرایند آمپوتاسیون یا قطع عضو پزشک ممکن است انگشت، مچ پا یا بالاتر را قطع کند. 

مرگ

عفونت‌های شدید دیابتی می‌توانند منجر به مرگ شوند؛ به‌ویژه در مواردی که عفونت به نواحی دیگر بدن گسترش می‌یابد. عفونتی که منجر به قطع عضو می‌شود، مهم‌ترین ریسک‌فاکتور برای مرگ است؛ حتی پس از قطع اندام. 

* زخم‌های دیابتی دست و پا چه علائمی دارند؟

علائم زخم‌های دیابتی در افراد مختلف با یکدیگر فرق می‌کنند. با این حال، علائم زیر شایع‌تر هستند:

• کاهش حس محل
• گزگز 
• تورم یا زخم بدون درد
• تغییر رنگ پوست یا تغییر دمایی
• زخم‌هایی با یا بدون ترشح

درصورت گسترش زخم، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• تب
• احساس بیماری
• لرز
• عدم کنترل قند خون
• قرمزی

درصورت ابتلا به دیابت با بروز علائم نامبرده، لازم است که سریعاً به اورژانس مراجعه کنید. 

* چگونه می‌توان از بروز زخم‌های دیابتی دست و پا پیشگیری کرد؟

جلوگیری از بروز زخم‌های دیابتی دارای اهمیت زیادی است. رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن محل، تاثیر ویژه‌ای در کاهش احتمال بروز زخم‌های دیابتی دارد. با انجام کارهای زیر می‌توانید تا حد زیادی از بروز زخم و عفونت‌های دیابتی پیشگیری کنید:

1. پاهایتان را هر روز چک کنید.
2. پاهایتان را هر روز از نظر وجود زخم، بریدگی یا تاول معاینه کنید. برای این کار می‌توانید از آینه استفاده کنید یا از کسی بخواهید که به شما کمک کند. 
3. پاهایتان را هر روز بشوئید.
4. پاهایتان را برای جلوگیری از عفونت تمیز نگه دارید. 
5. از کفش و جوراب‌های مناسب استفاده کنید
6. از پاهایتان با کفش و جوراب مناسب محافطت کنید. پزشک ممکن است برای پیشگیری از تغییر شکل‌های غیرطبیعی پا به شما توصیه به استفاده از کفش‌های خاصی کند. از جوراب‌های خیلی تنگ استفاده نکنید. 
7. جریان خون پاها را تقویت کنید.
8. هنگام نشستن پاها را بالاتر قراردهید. انگشتان را حرکت دهید و به اندازه کافی ورزش کنید. این کارها به تقویت جریان خون محل کمک می‌کنند. 
9. ناخن‌ها را بااحتیاط ترمیم کنید.
10. ناخن‌ها را همیشه کوتاه نگه دارید. ناخن‌های گرد می‌توانند به سمت داخل رشد کنند و منجر به بروز عفونت شوند. 
11. مراقب میخچه باشید.
12. هرگز میخچه را نتراشید؛ زیرا احتمال عفونت را افزایش می‌دهد. 
13. از پاها در برابر افزایش یا کاهش شدید دما محافظت کنید.
14. مواجهه با دمای بسیار بالا یا بسیار پایین می‌تواند به پاها و دست‌ها آسیب برساند و زمینه برای ایجاد زخم‌های دیابتی فراهم شود. 
15. به‌طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
16. معاینه منظم پاها توسط پزشک یک فاکتور کلیدی در پیشگیری از بروز زخم‌های دیابتی و عفونت است. 
17. قند خونتان را کنترل کنید.
18. عدم کنترل صحیح قند خون ریسک بروز عوارض دیابت را افزایش می‌دهد. 
19. سیگار نکشید.
20. مصرف زیاد سیگار باعث مختل شدن جریان خون و افزایش احتمال بروز زخم و عفونت می‌شود. 

* نکته پایانی در مورد انواع زخم دیابت دست و پا

در صورت مشاهده هرگونه زخم یا یافته غیرطبیعی در دست‌ها یا پاها، لازم است با پزشک خود در این باره مشورت کنید. تشخیص و درمان به‌موقع نقش بسزایی در پیشگیری از ایجاد عفونت، گسترش زخم و قطع اندام دارد.

ارتباط بین دیابت و بیماری‌های دهان و دندان، یک ارتباط دوطرفه است. به عبارتی، نه‌تنها افراد مبتلابه دیابت مستعد ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان هستند بلکه بیماری‌های دهان و دندان نیز می‌توانند بر روی کنترل قند خون تحت تأثیر گذاشته و منجر به افزایش قند خون شوند بنابراین مراقبت از دندان و لثه یک اصل ضروری برای زندگی با دیابت نوع 1 و2 است.

* پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان

در افراد مبتلابه دیابت که وضعیت کنترل قند خون مناسبی ندارند، ریسک ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان افزایش می‌یابد. میزان گلوکز بالا در بزاق به همراه خشکی دهان در این افراد زمینه را برای افزایش باکتری‌های داخل حفره دهان فراهم کرده و این باکتری‌ها باعث تشکیل لایه‌نازک و چسبنده‌ای به نام پلاک بر روی سطح لثه و دندان می‌شوند. پلاک‌ها مهم‌ترین عامل در ایجاد پوسیدگی دندان، التهاب لثه و عفونت آن می‌باشند. از طرفی در هنگام التهاب و عفونت کاهش حساسیت به انسولین و بدتر شدن وضعیت کنترل قند خون‌دیده می‌شود که همین امر می‌تواند سبب طولانی شدن مدت درمان و پیشرفت بیماری شود؛ بنابراین برای پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان لازم است علاوه بر کنترل قند خون، پلاک‌های ایجادشده از روی سطح دندان و لثه برداشته شوند. مسواک زدن دندان‌ها روزی 2 بار، استفاده از نخ دندان روزی 1 بار و رعایت بهداشت دهان و دندان روش‌های ساده‌ای برای حذف پلاک‌ها هستند. گاهی اوقات میزان پلاک‌ها و چسبندگی آن‌ها به شکلی است که به‌وسیله مسواک زدن و نخ دندان برطرف نمی‌شوند و برای حذف آن‌ها نیاز به مراجعه به دندان‌پزشک و انجام اقدامات درمانی است. جالب است که جرم‌گیری و برداشتن پلاک‌ها از سطح دندان می‌تواند حتی در پایین آوردن هموگلوبین A1c یا همان قند خون سه ماهه مؤثر باشد.

تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که افراد دیابتی مبتلابه بیماری‌های لثه ریسک بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی رادارند. البته مطالعات بیشتری در حال بررسی اثر بیماری‌های لثه بر روی سلامت قلب است.

* نشانه‌های بیماری لثه که در صورت مشاهده بایستی حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کنید

• خونریزی از لثه‌ها در زمان مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و یا خوردن غذا
• درد و تورم لثه‌ها
• بوی بددهان
• افتادن یا شل شدن دندان‌های دائمی
• تغییر در فیت بودن دندان‌های مصنوعی
• تحلیل رفتن لثه
• پلاک‌های سفید شیری یا زردرنگ در بین یا روی دندان‌ها

اگر هر یک از این علائم رادارید زودتر به دندان‌پزشک مراجعه کنید، درمان سریع می‌تواند از پیشرفت آن جلوگیری کنید.

* نکاتی که در زمان مراجعه به دندانپزشکی و انجام اقدامات درمانی باید توجه کرد

• قبل از انجام اقدامات درمانی با دندان‌پزشک خود در مورد ابتلا به دیابت، مدت آن، وضعیت کنترل قند خون، داروهای مصرفی مخصوصاً داروهای که احتمال افت قند بیشتری رادارند مانند انسولین و یا سولفونیل‌اوره‌ها صحبت کنید.
• با توجه به شرایط کنترل قند خون، بیماری و اقداماتی که قرار است برای شما انجام شود ممکن است نیاز به تغییر دارو داشته باشید.
• اگر مبتلابه بیماری‌های دهان و لثه هستید، کنترل قند خون سخت‌تر خواهد بود اما کنترل قند خون در این شرایط می‌تواند به درمان و بهبود کمک کند.
• قبل از جراحی و یا اقدامات درمانی، قند خون را کنترل کرده و به محدوده هدف برسانید. درصورتی‌که قند خون کنترل نباشد، ترمیم زخم و بافت به تأخیر افتاده و احتمال عفونت افزایش می‌یابد.
• ممکن است به‌منظور پیشگیری از عفونت، نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک زیر نظر پزشک متخصص قبل از جراحی و یا اقدامات درمانی داشته باشید.
• اگر اقدامات درمانی بر روی دندان و یا لثه انجام داده‌اید و بعد از یک مدت طولانی بهبودی حاصل نشده است با پزشک غدد و دندان‌پزشک خود مشورت کنید.
• ممکن است با توجه به نوع جراحی انجام‌شده نیاز به رژیم حاوی غذاهای مایع و نرم باشد.

درصورتی‌که به دیابت مبتلا هستید، احتمالاً می‌دانید که این بیماری بر روی چشم‌ها، اعصاب، کلیه‌ها، قلب و سایر اندام‌های اصلی بدن تأثیر می‌گذارد. اما آیا از تأثیرگذاری نامطلوب این بیماری بر وضعیت دهان و دندان‌های خود نیز مطلع می‌باشید؟ در واقع باید بدانید افراد مبتلا به دیابت در معرض ریسک بالاتر ابتلا به بیماری‌های لثه و دندان قرار دارند.

بهداشت دهان و دندان نقش با اهمیتی در سلامت بدن دارد. این شرایط در حالی است که برای افراد مبتلا به دیابت، مشکلات دندان‌ها و لثه می‌تواند بیشتر رایج بوده و دیابت و بیماری لثه عوارض جدی‌تری را برای سلامتی فرد به همراه داشته باشند. پلاک لایه نازک و چسبناکی از باکتری‌ها است که دائماً روی دندان‌ها و در امتداد خط لثه‌ها شکل می‌گیرد. پلاک حاوی باکتری‌هایی است که باعث پوسیدگی دندان‌ها و بیماری‌های لثه می‌شوند. جرم دندان همان پلاک سخت شده است که روی مینای دندان‌ها و زیر خط لثه می‌چسبد.

به همین دلیل درصورتی‌که مبتلابه دیابت هستید، مراقبت از وضعیت دهان و دندان نقش بااهمیت‌تر در مقایسه با شرایط عادی خواهد داشت. به‌هرحال این شرایط به معنی این نیست که فرد بیمار لازم است از روش‌های درمان خاص یا متفاوت دندان‌پزشکی استفاده کند. در واقع آشنایی با نحوه مراقبت صحیح از دندان‌ها می‌تواند یک بخش با اهمیت در زندگی افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2 باشد. به خاطر داشته باشید در صورت ابتلا به دیابت همواره لازم است دندان‌پزشک از این مشکل مطلع شود.

برای مراقبتهای دندان به افراد دیابتی معمولا موارد زیر توصیه میشود:

• مهم است که بیمار به‌طور مناسب با نحوه کنترل بیماری دیابت آشنا باشد و درباره شرایط بیماری به دندان‌پزشک خود در هر بار ملاقات با وی، توضیح دهد.
• قبل از شروع فرآیند درمان پریودنتال با پزشک متخصص در ارتباط با بیماری دیابت خود صحبت کنید. به‌این‌ترتیب می‌توانید از پزشک خود بخواهید در صورت نیاز درباره شرایط بیماری و ملاحظات مربوط به آن با دندان‌پزشک صحبت کند.
• قبل از شروع درمان با استفاده از عمل جراحی ممکن است نیاز به تغییر زمان‌بندی وعده‌های غذایی و مقدار انسولین مصرف شده وجود داشته باشد.
• درصورتی‌که قند خون شما در سطح مناسب قرار ندارد، بهتر است درمان‌های غیر اورژانسی دندان‌پزشکی به تعویق افتد. به‌هرحال، موارد عفونت حاد دندان همچون تشکیل آبسه لازم است بلافاصله تحت درمان قرار گیرند.
• برای افرادی که بیماری دیابت آن‌ها در شرایط کنترل شده قرار دارد، درمان پریودنتال یا عمل جراحی دندان را می‌توان در مطب دندان‌پزشک انجام داد. به‌هرحال توجه داشته باشید به خاطر ابتلا به دیابت، ممکن است فرآیند بهبود بیمار طولانی‌تر باشد. بااین‌وجود با استفاده از روش‌های درمانی مناسب و مراقبت‌های لازم پس از درمان، مشکلات احتمالی بیمار پس از عمل جراحی نباید بیشتر از سایر افرادی باشد که به بیماری دیابت مبتلا نیستند.
• هنگامی‌که عفونت ایجاد شده در دندان به‌طور موفقیت‌آمیز درمان شد، اغلب کنترل سطح قند خون برای بیمار ساده‌تر می‌شود.

* چه رابطه‌ای بین ابتلا به دیابت و بیماری‌های لثه و دهان وجود دارد؟

کنترل دیابت. مشابه سایر عوارض ایجادشده درنتیجه ابتلا به بیماری دیابت، بیماری‌های لثه نیز با کنترل بیماری دیابت ارتباط دارند. به‌این‌ترتیب افرادی که سطح قند خون آن‌ها به نحو مناسب کنترل نشود، به احتمال بیشتر و با شدت بالاتر به بیماری‌های لثه و دهان مبتلا می‌شوند. همچنین این افراد با ریسک بالاتر از دست دادن دندان‌های خود درنتیجه ابتلا به این بیماری مواجه می‌گردند. در واقع، افرادی که دیابت آن‌ها به نحو مناسب کنترل شود، بیشتر از سایر افراد به بیماری‌های لثه و دهان مبتلا نمی‌شوند. توجه داشته باشید کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 (IDDM) نیز در معرض ریسک ابتلا به بیماری‌های لثه و دهان قرار دارند.

تغییر در شرایط رگ‌های خونی. ضخیم شدن رگ‌های خونی از عوارض ابتلا به بیماری دیابت است که می‌تواند افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های لثه و دهان را برای فرد به همراه داشته باشد. در حقیقت رگ‌های خونی اکسیژن و مواد مغذی را به بافت‌های بدن همچون دهان می‌رسانند و در ادامه مواد زائد را از بافت‌ها خارج می‌کنند. مشخص است تغییر در شرایط رگ‌های خونی می‌تواند مقاومت بافت لثه و استخوان را در برابر تشکیل عفونت کاهش دهد.

باکتری. بسیاری از انواع باکتری‌ها (جرم‌ها) از مواد قندی مثل گلوکز تغذیه می‌کنند. سطح این مواد قندی در خون فرد هنگام ابتلا به دیابت افزایش پیدا می‌کند. هنگامی‌که بیماری دیابت به نحو مناسب کنترل نشود، سطح بالای گلوکز موجود در ترشحات دهان می‌تواند به رشد جرم‌ها کمک کرده و فرد را به بیماری‌های لثه و دهان مبتلا نماید.

سیگار کشیدن. درصورتی‌که شما با وجود ابتلا به دیابت سیگار می‌کشید و در سنین بالای 45 سال قرار دارید، احتمال ابتلای شما به بیماری‌های شدید لثه و دهان و تغییر رنگ لثه و یا سفید شدن لثه  20 برابر سایر افراد خواهد بود.

* آیا سایر مشکلات دهان با ابتلا به بیماری دیابت ارتباط دارند؟

پوسیدگی دندان. افراد جوان مبتلا به دیابت نوع 1 در مقایسه با سایرین دچار پوسیدگی بیشتر در دندان‌های خود نمی‌شوند. در واقع، افرادی که به دیابت نوع 1 مبتلا باشند و مراقبت کافی از رژیم غذایی و سلامت دهان و دندان‌های خود داشته باشند، اغلب کمتر از سایر افراد دچار پوسیدگی دندان می‌شوند که دلیل آن عدم مصرف بسیاری از مواد غذایی حاوی قند در رژیم غذایی این افراد می‌باشد.

برفک دهانی. برفک عفونتی است که در نتیجه قارچ دهانی ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به دیابت به خاطر تغذیه این قارچ از سطوح بالای قند موجود در بزاق دهان، بیشتر از سایرین به برفک دهانی مبتلا می‌شوند. علاوه بر این سیگار کشیدن و استفاده از دندان‌های مصنوعی (به‌خصوص زمانی که از این دندان‌ها به‌صورت دائم استفاده شود) نیز می‌تواند باعث ایجاد عفونت قارچی در دهان شود. به‌هرحال امروزه برای درمان این مشکل داروهای مختلف وجود دارد. علاوه بر این، کنترل مناسب بیماری دیابت، ترک سیگار، و نیز خارج کردن و تمیز کردن روزانه دندان‌های مصنوعی می‌تواند از ایجاد این مشکل پیشگیری کند.

خشکی دهان. خشکی دهان اغلب نشانه‌ای از ابتلای فرد به دیابت شناسایی نشده است و در عمل می‌تواند ناراحتی‌های زیادی را برای بیمار به همراه داشته باشد. در حقیقت خشکی دهان می‌تواند باعث ایجاد زخم، آفت دهان، عفونت لثه، و پوسیدگی دندان شود. آفت دهان بیماری‌ای است که باعث ایجاد زخم‌های کوچک در دهان، خصوصاً داخل لب، روی گونه‌ها یا روی زبان می‌شود. آفت دهان مشکل جدی به شمار نمی‌رود، اما می‌تواند حین خوردن، آشامیدن یا تماس بر روی آن برای کودک ایجاد درد نماید. علت اصلی این نوع زخم‌های دهانی مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد ژنتیک در آن نقش داشته باشد. برخی کودکان وقتی دچار استرس می‌شوند، بیشتر مستعد افت دهان می‌شوند.

خشکی دهان به این معنی است که در دهان فرد به مقدار کافی بزاق یا مایع محافظ طبیعی دهان ترشح نمی‌شود. در حقیقت بزاق دهان به کنترل رشد جرم‌ها که باعث ایجاد پوسیدگی دندان و سایر عفونت‌های دهانی می‌شوند، کمک می‌کند. علاوه بر این بزاق دهان باعث شسته شدن مواد غذایی باقیمانده بر روی دندان‌ها شده و ساختار مواد معدنی موجود در دندان‌ها را تقویت می‌نماید.

ابتلای فرد به مشکلات جدی در ارتباط با بیماری‌های لثه و دهان نه تنها می‌تواند باعث از دست دادن دندان‌ها شود، بلکه علاوه بر این ممکن است ایجاد تغییر در ظاهر استخوان و بافت لثه را نیز به همراه داشته باشد. به‌این‌ترتیب لثه‌ها ظاهر ناهماهنگ پیدا کرده و احتمالاً دندان‌های مصنوعی به‌خوبی بر روی آن‌ها قرار نمی‌گیرند. به همین خاطر افراد مبتلا به دیابت معمولاً در هنگام استفاده از دندان‌های مصنوعی با زخم در لثه‌های خود مواجه می‌شوند.

درصورتی‌که هنگام جویدن غذا با دندان‌های مصنوعی درد احساس می‌کنید، ممکن است غذاهایی را برای مصرف انتخاب کنید که جویدن آن‌ها ساده‌تر باشد، اما همیشه این غذاها برای رژیم‌درمانی شما مناسب نیستند. در حقیقت مصرف غذاهای نادرست می‌تواند فرآیند کنترل قند خون را دچار اشکال نماید. بهترین کار در این حالت اجتناب از مصرف مواد غذایی نامناسب به‌منظور حفظ وضعیت طبیعی دندان‌ها و سلامت لثه‌ها می‌باشد.

* درمان‌های دندان‌پزشکی برای بیماران مبتلابه دیابت

بیماران مبتلابه دیابت اغلب می‌توانند با روش‌های درمان دندان‌پزشکی مشابه سایر افراد تحت معالجه قرار گیرند. بااین‌وجود، این افراد ممکن است دارای برخی نیازهای درمانی خاص در این حوزه باشند. افراد مبتلابه دیابت قبل از مراجعه به مطب دندان‌پزشکی بهتر است به موارد زیر توجه کنند:

• درصورتی‌که درمان‌های دندان‌پزشکی نیازمند انجام اقدامات خاص (مثل غذا نخوردن برای یک دوره کوتاه) باشد، مطمئن شوید این شرایط بر وضعیت بیماری شما تأثیر منفی نمی‌گذارد.
• درصورتی‌که از داروهایی مثل انسولین یا سولفونیل یوریا برای کنترل قند خون خود استفاده می‌کنید، با دندان‌پزشک یا پزشک معالج خود درباره لزوم تغییر در داروهای تجویز شده قبل از شروع درمان دندان‌پزشکی صحبت کنید.
• سطح بالای قند خون احتمالاً باعث طولانی شدن دوره بهبود دندان‌ها و لثه‌ها می‌شود. به‌هرحال درصورتی‌که دوره ریکاوری شما به‌صورت غیرعادی طولانی شد، لازم است بلافاصله با دندان‌پزشک خود جهت مشاوره تماس بگیرید.

* چگونه می‌توان از دندان‌ها و لثه‌ها حفاظت کرد؟

جرم روی دندان‌ها می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌ها در صورت تشکیل پلاک آسیب وارد کند. به‌هرحال شما می‌توانید با رعایت نکات زیر از تشکیل پلاک بر روی دندان‌ها جلوگیری کرده و از ابتلا به بیماری‌های لثه و دهان پیشگیری نمایید:

روزی یک‌بار به‌دقت نخ دندان بکشید. به این منظور مراحل زیر را موردتوجه قرار دهید:

• یک تکه نخ دندان با طول حدود 18 اینچ انتخاب نمایید.
• با حرکت اره‌ای به‌آرامی نخ دندان را در فضاهای تنگ بین دندان‌ها وارد کنید.
• نخ دندان را به روی لثه‌ها نکشید.
• نخ دندان را روی هر دندان در حالت گرد گرفته و به‌آرامی از سمت لثه به طرف بالای دندان چندین بار حرکت دهید.
• پس از نخ دندان کشیدن دهان خود را با آب بشویید.

به‌دقت دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید. به این منظور به نکات زیر توجه کنید:

• از مسواک نرم با انتهای گرد برای مسواک زدن استفاده کنید.
• از سایش شدید مسواک به دندان‌ها خودداری کنید.
• هنگام مسواک زدن از حرکت‌های دایره‌ای کوچک و نیز حرکت‌های کوتاه به سمت عقب و جلو استفاده نمایید.
• به‌آرامی زبان خود را مسواک بزنید، زیرا سطح زبان نیز می‌تواند دارای جرم باشد.
• از خمیردندان حاوی فلوراید برای پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده کنید.

* معاینات دندان‌پزشکی

افراد مبتلابه دیابت لازم است از معاینات منظم دندان‌پزشکی در فواصل زمانی حداقل 6 ماهه یا کوتاه‌تر استفاده کنند. در هنگام ملاقات با دندان‌پزشک حتماً باید درباره شرایط ابتلا به بیماری به وی توضیحات لازم داده شود. به‌این‌ترتیب با زمان‌بندی مناسب معاینات دندان‌پزشکی، امکان تشخیص مشکلات احتمالی ایجادشده برای دهان و دندان فراهم شده و درمان مشکلات احتمالی در مراحل اولیه شکل‌گیری آن‌ها امکان‌پذیر می‌گردد. همچنین لازم است در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکل خاص در ارتباط با دندان‌ها یا دهان در حداقل زمان ممکن به مطب دندان‌پزشک مراجعه شود.

توجه داشته باشید پیشگیری یا کنترل بیماری لثه یک کار گروهی است. به‌این‌ترتیب بهترین اقدام پیشگیرانه برای این مشکل می‌تواند کنترل سطح مناسب قند خون به همراه استفاده منظم روزانه از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و نیز مراجعه به مطب دندان‌پزشک برای انجام معاینات لازم در فواصل زمانی مشخص باشد.

 زخم پای دیابتی یکی از شایع‌ترین عوارض دیابت است؛ این عارضه اغلب با استفاده از درمان‌های رایج نظیر رژیم غذایی، دارودرمانی و انسولین قابل درمان نیست؛ این عارضه درصورتی که گسترش یابد و به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات بزرگ‌تری از قبیل قطع پا یا حتی مرگ شود. در متن پیش رو قصد داریم شما را با درمان عفونت زخم پای دیابتی آشنا کنیم.

* زخم پای دیابتی چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟

زخم پای دیابتی به‌دنبال شکستن بافت پوستی و نمایان شدن لایه‌های زیرین ایجاد می‌شود. این زخم‌ها اغلب زیر انگشتان شست و برآمدگی‌های پاها ایجاد می‌شوند و می‌توانند تا استخوان هم نفوذ کنند. علی‌رغم این که همه بیماران مبتلا به دیابت ممکن است روزی دچار زخم دیابتی شوند؛ اما با مراقبت‌های مربوط به پا می‌توان از بروز این زخم‌ها پیشگیری کرد. درمان زخم پای دیابتی بر اساس علت بروز آن متفاوت است. 

* زخم پای دیابتی چه علامتی دارد و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 یکی از اولین علائم زخم پای دیابتی ترشحی که ممکن است به درون کفش بریزد؛ تورم غیرعادی، قرمزی، تحریک‌پذیری و بوی بد در یک یا دو پا از دیگر علائم شایع زخم پای دیابتی هستند. یکی از شایع‌ترین علائم قابل مشاهده در زخم‌های شدید پای دیابتی، بافت سیاه احاطه‌کننده زخم است. این زخم سیاه به دنبال کاهش جریان خون در اطراف زخم ایجاد می‌شود. علاوه بر این، گانگرن کامل یا جزئی که به دنبال مرگ بافتی متعاقب عفونت ایجاد می‌شود هم ممکن است در اطراف زخم دیده شود. در این موارد، درد، بی‌حسی ترشح و بوی بد هم ممکن است رخ دهد.

 با این حال، فراموش نکنید که علائم زخم پای دیابتی همواره قابل مشاهده و واضح نیستند. در برخی موارد ممکن است تا زمانی که زخم عفونی شود، شما هیچ علامتی را مشاهده نکنید. در صورتی که هر گونه تغییر رنگ در پوستتان مشاهده کردید، به‌ویژه سیاه شدن پوست، با پزشک خود مشورت کنید.

*  انواع زخم دیابتی

زخم‌های دیابتی بر اساس شدت آن به شش گروه تقسیم می‌شوند:

• صفر: زخمی مشاهده نمی‌شود
• یک: زخم‌های سطحی بدون نفوذ به لایه‌های عمقی 
• دو: زخم‌های عمقی با نفوذ به تاندون، استخوان یا کپسول مفصلی 
• سه: زخم‌های عمقی بافتی همراه با آبسه، التهاب استخوان یا تاندون
• چهار: قانقاریا در قسمتی از جلو یا پاشنه پا 
• پنج: زخم شدید همراه با درگیری تمام لایه‌ها

*  دلایل ایجاد زخم پای دیابتی

 از جمله دلایل زخم پای دیابتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خون‌رسانی ضعیف اندام درگیر

بیماری عروق محیطی یک بیماری عروقی است که در آن جریان خود نمی‌تواند به‌طور موثری به انتهای اندام‌ها از جمله پاها برسد. علاوه بر این، جریان ضعیف خون می‌تواند ترمیم زخم‌ها را دشوار کند.

 قند خون بالا

قند خون بالا می‌تواند پروسه ترمیم زخم‌های عفونی پا را مختل کند؛ بنابراین، مدیریت صحیح قند خون در پیشگیری از بروز زخم‌های عفونی ناشی از دیابت بسیار حیاتی است. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بیش از سایرین در مبارزه با عفونت‌های ناشی از زخم‌ها مشکل دارد.

‌آسیب اعصاب 

آسیب اعصاب یک آسیب طولانی‌مدت است که می‌تواند باعث از دست رفتن حس در ناحیه پاها شود. اعصاب آسیب‌دیده می‌توانند باعث ایجاد درد و گزگز در محل شوند. آسیب اعصاب، حساسیت پاها به درد را کاهش می‌دهند و در نتیجه، زخم‌هایی که درد نمی‌کنند، مستعد ایجاد زخم‌های عفونی می‌‌شوند. زخم دیابتی همچنین ممکن است خودش را با ترشح از محل درگیری نشان دهد؛ بنابراین، این زخم‌ها همیشه همراه با درد نیستند.

*  چه عواملی احتمال ابتلا به زخم پای دیابتی را افزایش می‌دهد؟

 همه بیماران مبتلا به دیابت، مستعد زخم پای دیابتی هستند؛ با این حال، مواردی هستند که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند؛ از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استفاده از کفش‌های نامناسب
• کنترل نبودن طولانی‌مدت قند خون
• بهداشت پایین پاها (عدم شستشوی منظم پاها یا خشک نکردن پاها پس از شستشو)
• عدم مراقبت صحیح از ناخن‌ها
• بیماری‌های کلیوی
• سوءمصرف الکل
• بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت
• چاقی
• بیماری‌های قلبی
• مصرف سیگار و تنباکو

جالب است بدانید که زخم پای دیابتی در مردان مسن شایع‌تر است. 

* زخم پای دیابتی چگونه درمان می‌شود؟

بیماری زخم پای دیابتی براساس شدت و میزان گسترش آن درمان‌های مختلفی دارد. پزشک براساس شرایط شما تصمیم می‌گیرد که چه درمانی برایتان مناسب‌تر است. در ادامه، شما را با برخی از رایج‌ترین درمان‌های زخم پای دیابتی آشنا خواهیم کرد:

درمان‌های مراقبتی زخم پای دیابتی

فشار ناشی از راه رفتن می‌تواند باعث بدتر شدن همه انواع زخم پای دیابتی و گسترش عفونت شود. از این رو، پزشک ممکن است برای پیشگیری از گسترش زخم‌های دیابتی توصیه به استفاده از موارد زیر کند:

• کفش‌هایی که برای افراد دیابتی طراحی شده‌اند 
• بریس پا
• وسایلی در کفش که به جلوگیری از میخچه و پینه پا کمک می‌کنند

درمواردی پزشک ممکن است برای حذف زخم پای دیابتی، بافت مرده یا اجسام خارجی، از دبریدمان یا همان برداشتن بافت استفاده کند. عفونت یکی از عوارض جدی زخم پای دیابتی است که نیاز به درمان فوری دارد. همه انواع عفونت‌ها به یک شکل درمان نمی‌شوند. 

در این موارد، پزشک ممکن است نمونه‌ای از بافت احاطه‌کننده اطراف پوست را بردارد و آن را برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه بفرستد. درصورتی که عفونت شدید باشد، پزشک ممکن است درخواست تصویربرداری از محل درگیر کند تا عفونت احتمالی بافت استخوانی بررسی شود. 

با انجام کارهای زیر می‌توانید از عفونت زخم پای دیابتی پیشگیری کنید:

• شستشوی منظم پاها
• ضدعفونی کردن پوست اطراف زخم
• خشک نگه داشتن محل زخم با عوض کردن مداوم پوشش آن
• درمان آنزیمی
• پانسمان‌های حاوی آلژینات کلسیم برای مهار رشد باکتری‌ها

درمان دارویی زخم پای دیابتی

پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدانعقاد یا ضدلخته برای درمان عفونت ناشی از زخم دیابتی تجویز کند. اغلب این آنتی‌بیوتیک‌ها، باکتری استافیلوکوک اورئوس را هدف قرار می‌دهند. با پزشک خود درباره بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است احتمال بروز عفونت را در شما افزایش دهند، از جمله ایدز و بیماری‌های کبدی، مشورت کنید. 

درمان‌های جراحی زخم پای دیابتی

در مواردی ممکن است پزشک توصیه به جراحی فوری برای جلوگیری از گسترش زخم و عفونت کند. جراح می‌تواند با تراشیدن استخوان درگیر به کاهش فشار زخم کمک کند. در موارد شدید ممکن است پزشک چاره‌ای جز قطع اندام نداشته باشد. 

* چگونه از زخم پای دیابتی پیشگیری کنیم؟

مراقبت دائمی قند خون یک فاکتور اساسی در پیشگیری از گسترش زخم‌های دیابتی و بروز عفونت است. با انجام موارد زیر می‌توانید به پیشگیری از بروز زخم‌های دیابتی کمک کنید:

• شستشوی روزانه پاها
• خشک نگه داشتن پاها
• عوض کردن منظم جوراب‌ها
• مراجعه به متخصص پا یا پوست برای برداشتن میخچه و پینه
• پوشیدن کفش‌های مناسب
• کوتاه کردن ناخن‌ها (اما نه خیلی کوتاه؛ زیرا ممکن است ناخن به درون پوست برگردد.)

​​​​​​​

* نکته پایانی درمان عفونت زخم پای دیابتی

در صورت تشخیص به‌موقع، زخم‌ های دیابتی قابل درمان هستند. پاهایتان را هر روز از نظر وجود هرگونه زخم، عفونت و بریدگی بررسی کنید. درصورتی که متوجه بروز زخم روی پاهایتان شدید، لازم است که سریعاً پزشک خود را درجریان قرار دهید تا از گسترش زخم و ایجاد عفونت پیشگیری کنید. علاوه بر این، کنترل صحیح قند خون نقش بسیار مهمی در پیشگیری از ایجاد زخم‌های دیابتی دارد. 

دیابت عوارض بالقوه بسیار زیادی دارد؛ نوروپاتی دیابتی و آسیب به اعصاب یکی از شایع‌ترین عوارضی است که ممکن است به دنبال دیابت رخ بدهند. یکی از انواع کمتر شایع نوروپاتی دیابتی، آمیوتروفی دیابتی نام دارد. این نوع نوروپاتی تنها ۱ درصد از افراد بالغ مبتلا به دیابت را درگیر می‌کند و به‌طور کامل با انواع دیگر نوروپاتی دیابتی فرق می‌کند. 

در متن پیش رو قصد داریم شما را با آمیوتروفی دیابتی آشنا کنیم. 

* آمیوتروفی دیابتی چیست؟

در نوروپاتی‌ های شایع دیابتی بیشتر اعصاب انتهایی (دیستال) درگیر می‌شوند؛ اما آمیوتروفی دیابتی بیشتر اعصاب بالادستی (پروگزیمال) پا، لگن و باسن را درگیر می‌کند. 

‏ در مواردی آمیوتروفی دیابتی می‌تواند باعث درگیری سینه و شکم هم شود.

* بیماری آمیوتروفی دیابتی چقدر شایع است؟

 تخمین زده شده است که این بیماری حدود 1 نفر از هر ۱۰۰ بیمار دیابتی نوع 2 و حدود 3 نفر از هر 1000 نفر بیمار مبتلا به دیابت نوع 1 را درگیر می‌کند. با این حال، در مقایسه با سایر انواع نوروپاتی، از جمله نوروپاتی محیطی که حدود ۵۰ درصد از بیماران دیابتی را درگیر می‌کند، کمتر شایع است. از سوی دیگر، در صورتی که سن شما بالای ۵۰ سال باشد، احتمال ابتلای شما به آمیوتروفی دیابتی بیشتر است. با این حال، این بیماری می‌تواند افراد جوان را هم درگیر کند. فراموش نکنید که این بیماری در مواردی ممکن است اولین علامت ابتلای فرد به دیابت باشد.

* آمیوتروفی دیابتی چه علائمی دارد؟

به‌طور کلی، افراد مبتلا به نوروپاتی دیابتی دچار درد و بی‌حسی می‌شوند؛ اما علائم آمیوتروفی دیابتی عبارتند از:

• درد شدید در ناحیه لگن، ران و باسن 
• درد شدید شکم 
• ضعف در عضلات ران 
• سخت شدن ایستادن به مدت طولانی 

اغلب مبتلایان علائم را تنها در یک سمت بدن‌شان گزارش می دهند. با این حال، در بیش از یک‌سوم افراد این علائم در دو سمت بدن رخ می دهد. علاوه بر این، بیماران مبتلا به آمیوتروفی دیابتی ممکن است دچار افتادگی پا به دنبال آسیب اعصاب درون پا شوند. افتادگی پا یا foot drop زمانی رخ می‌دهد که هنگام راه رفتن قسمت جلوی پای شما روی زمین کشیده شود.

* بیماری آمیوتروفی دیابتی به چه علت رخ می‌دهد؟

 در مورد علل این اختلال، فرضیه‌هایی وجود دارد که این فرضیه‌ها بنا بر نوع آسیب عروقی بنا شده:

1. آسیب به سلول‌های تنظیم‌کننده جریان خون در عروق کوچک بدن ( پری سیت‌ها) در نتیجه نرسیدن خون و بروز آسیب در نتیجه ایسکمی 
2. آسیب به عروق کوچک در نتیجه اختلال سیستم ایمنی ناشی از دیابت

به نظر می رسد که قند خون بالا زمینه را برای آسیب اعصاب فراهم می‌کند. از این رو، افرادی که دیابت‌شان به‌خوبی کنترل نشده باشد، چه دیابت نوع 1 و چه دیابت نوع 2، مستعد ابتلا به آمیوتروفی دیابتی هستند. از سوی دیگر، سن بالا نیز احتمال ابتلا به این بیماری را بالا می‌برد. با این حال، این مسئله در افراد جوان هم دیده شده است.

* آمیوتروفی دیابتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 علائم آمیوتروفی دیابتی با علائم برخی دیگر از بیماری ها همپوشانی دارد. از این رو، در قدم اول پزشک ممکن است تلاش بکند که سایر بیماری‌ها را رد کند؛ از جمله:

• بیماری‌های دژنراتیو ستون فقرات 
• مرالژیا پارستتیکا، که می‌تواند باعث گزگز و درد و سوزش در ناحیه ران شود. 

از این رو، پزشک ممکن است تست‌های زیر را برای تشخیص علت بروز علائم شما در خواست بکند: 

• مهم‌ترین راهنمای تشخیص پزشکی از طریق انجام تست عصب و عضله ( EMG- NCV) است 
• آزمایش خون برای تشخیص دیابت یا شدت آن 
• تپ نخاعی که در آن پزشک مقداری از مایع نخاعی را خارج و آن را برای بررسی علائم التهاب تست می‌کند 
• عکسبرداری با استفاده از اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی، الکترومیوگرافی و سایر تست‌هایی که به پزشک در تشخیص سلامتی اعصاب بدن شما کمک می‌کند

* آمیوتروفی دیابتی چگونه درمان می‌شود؟

فراموش نکنید که امروزه آمیوتروفی دیابتی با گذشت زمان بهتر می‌شود. با این حال، انجام موارد زیر می‌تواند به برطرف کردن علائم تا حد زیادی کمک کند:

کنترل صحیح دیابت

 یکی از مهم‌ترین کارهایی که شما می‌توانید برای بهبود علائم و نیز پیشگیری از عوارض دیابت انجام دهید، کنترل صحیح قند خون است. این کار را لازم است که زیر نظر پزشک انجام دهید. داروها، رژیم غذایی و انجام منظم ورزش از جمله کارهایی هستند که می توانند به کنترل قند خون در بیماران دیابتی کمک کند. 

درمان دارویی

داروهای کاهنده درد مثل گاباپنتین و پرگابالین از جمله داروهایی هستند که که می‌توانند در بهبود دردهای مزمن مرتبط با اعصاب کمک‌کننده باشند. علاوه بر این، برخی از داروهای ضدافسردگی هم می‌توانند کمک‌کننده باشد. 

فیزیوتراپی

درمان‌های فیزیکی می‌توانند به تقویت و حفظ عضلات بدن کمک کنند. علاوه بر انجام تمرین، فیزیوتراپیست ممکن است وسیله‌هایی را به شما پیشنهاد کند که به حرکت راحت‌تر شما کمک کند.

* چگونه می‌توان از ابتلا به آمیوتروفی دیابتی پیشگیری کرد؟

 بهترین راه پیشگیری از بروز انواع عوارض دیابت از جمله آمیوتروفی انجام موارد زیر است:

• ترک سیگار
• رعایت رژیم غذایی سالم
• حفظ وزن در محدوده طبیعی
• کنترل قند خون زیر نظر پزشک
• انجام کارهای روتین و ملاقات با پزشک در فواصل منظم 

فراموش نکنید که علی‌رغم انجام همه موارد زیر هم شما ممکن است به آمیوتروفی دیابتی مبتلا شوید و عدم ابتلای شما قطعی نیست. با این حال، انجام موارد بالا می تواند به بهبود سریع‌تر و آسان‌تر شما کمک بکند.

*  نکته پایانی در مورد بیماری آمیوتروفی دیابتی

فراموش نکنید که اغلب بیماران مبتلا به آمیوتروفی دیابتی با گذشت زمان و با انجام تمرینات می‌توانند تا حد زیادی بهبود یابند؛ اما این بهبودی قطعی و کامل نیست و ممکن است سال‌ها زمان ببرد تا بهتر شوند. با این حال، بهبودی کامل در اغلب موارد امکان‌پذیر نیست.

* دیابت نوع 1 و امتحانات

دیابت نوع 1 یکی از بیماری­های شایع خودایمنی در کودکان و نوجوانان است که در اثر عدم ترشح انسولین بوجود می­آید. از آنجا که بروز دیابت نوع 1 در سنین کودکی و نوجوانی شایع تر است و در این سن فرد بیشترین زمان خود را در مدرسه می گذراند، لازم است چالش های مرتبط با مدیریت قند خون در مدرسه و راهکارهای مواجهه با آن به کودکان و نوجوانان دیابتی آموزش داده شود.

وضعیت کنترل قند خون تاثیر مهمی برروی عمکلرد آموزشی و تحصیلی دانش آموز دارد. برای مثال افت قند خون میتواند سرعت یادگیری، توانایی برنامه ­ریزی، قدرت تصمیم­ گیری، میزان توجه و سرعت واکنش دانش ­آموز را تحت تاثیر قرار دهد در حالیکه قند خون بالا میتواند فرد را دچار عدم تمرکز، پرنوشی و پرادراری کند. همچنین استرس های تحصیلی و مدرسه می تواند در ایجاد نوسانات قند خون موثر است. یکی از موقعیت های استرس زا در زمان تحصیل و مدرسه امتحانات است.

برای این که دانش ­آموزان بتوانند در امتحانات و آزمون­ها علاوه بر عملکرد بهتر، مدیریت قند خون مطلوبی هم داشته باشند، لازم است همکاری و تعاملی بین فرد مبتلا به دیابت، خانواده او و کادر مدرسه برقرار شود و با توجه به نیازها و شرایط اقدامات و برنامه ریزی های صورت گیرد که در اینجا به بررسی این اقدامات و شرایط می پردازیم.

• برنامه ریزی و آمادگی برای امتحان:

یکی از مواردی که می تواند باعث کاهش عملکرد دانش آموزان در زمان امتحان شود، استرس است. شناسایی عوامل استرس زا در این شرایط بسیار مهم و ضروری است. به عنوان مثال عدم آمادگی برای شرکت در امتحان یا کمبود وقت برای مطالعه ای مطالب یا توقع کسب یک امتیاز عالی از امتحان می تواند از عوامل استرس زا باشند. با برنامه ریزی برای مطالعه و کسب آمادگی شرکت در امتحان می توان به کاهش این استرس کمک کرد. همچنین لازم است دانش آموز، والدین و کادر مدرسه به جای توجه به نتیجه آزمون یا نمره امتحان به میزان تلاشی که فرد برای یادگیری و کسب علم و مهارت داشته است توجه کنند که این خود می تواند علاوه بر کاهش استرس، سبب افزایش انگیزه در دانش آموزان برای یادگیری بیشتر شود.

• مدیریت قند خون:

وضعیت قند خون بر روی نتیجه و عملکرد در آزمون اثر گذار است. بسیاری از افراد در زمان امتحانات دچار استرس میشوند و این استرس میتواند موجب افزایش قند خون شود در حالیکه در بعضی از افراد استرس امتحان می­تواند سبب کاهش اشتها و درنتیجه ­افت قند شود. بنابراین اندازه گیری قند خون در زمان مطالعه و یا امتحان و تصمیم گیری صحیح برای مدیریت قند خون و حفظ آن در محدوده هدف میتواند بسیار موثر باشد.

متاسفانه بعضی از افراد به منظور پیشگیری از افت قند در زمان امتحان، قند خون خود را بالاتر از حد طبیعی نگه میدارند، که نه تنها کار درستی نیست بلکه با ایجاد مشکلات دیگری مثل پرادراری می تواند برروی عملکرد فرد در زمان امتحان اثر گذار باشد.

• شناسایی نیازهای دانش ­آموز مبتلا به دیابت نوع 1 در زمان امتحان:

از عمده نگرانی های دانش آموزان مبتلا به دیابت در زمان امتحان، افزایش قند خون یا افت آن، اختصاص دادن زمان برای درمان آنها و از دست دادن زمان برای پاسخگویی به سوالات و حتی نشستن در محلی مناسب برای امتحان است. که با تعیین یک سری مقرارت یا قراردادهای تفاهمی بین کادر مدرسه و دانش آموز می توان به کاهش این نگرانی ها کمک کرد. مواردی که نیاز به تفاهم و همکاری بین دانش آموز و کادر مدرسه دارد شامل:

• اجازه همراه داشتن و مصرف نوشیدنی و یا خوراکی در جلسه امتحان برای پیشگیری یا درمان افت قند
• اجازه همراه داشتن وسایل تست و کنترل قند خون مثل دستگاه تست قند و انسولین
• اجازه تست قند و یا تزریق انسولین در طی امتحان
• اختصاص زمان لازم برای درمان افت یا قند خون بالا و یا استفاده از سرویس بهداشتی

زمانی که دانش آموز برای مدیریت قند خون خود اختصاص می دهد (supervised rest break) باید ثبت شود و به مدت زمان امتحان دانش ­آموز اضافه شود تا مانند باقی دانش­آموزان وقت کافی برای پاسخ­ دادن به سوالات را داشته باشد.

• همکاری با دانش آموز برای تعیین محل مناسب در جلسه

برخی از دانش­آموزان مبتلا به دیابت نوع 1 تمایل دارند جلوی کلاس یا محل برگزاری آزمون بنشینند تا اگر اتفاقی افتاد به مراقب نزدیک باشند و بتوانند در صورت لزوم فورا از محل امتحان خارج شوند. اما برخی دیگر تمایل دارند در ردیف آخر بنشینند تا بتوانند بدون اینکه مزاحم بقیه افراد شوند یا جلب توجه کنند، به راحتی قند خون خود را چک کنند، افت قند را درمان کنند و یا خوراکی مناسب را مصرف کنند. کادر مدرسه لازم است با دانش آموز بر اساس ترجیح شخصی او در تعیین محل مناسب در جلسه امتحان همکاری داشته باشند.

• تعیین مسئولیت­های والدین:

در ابتدای سال تحصیلی والدین باید در مورد دیابت فرزند خود، نیازهای او در طول سال تحصیلی، کلاس درس و امتحانات با مسئولین مدرسه صحبت کنند و آنها را مطلع کنند. اگر دانش آموز دیابتی از دستگاه های پایش مداوم قند خون(CGM)یا پمپ انسولین استفاده میکند، لازم است مسئولین مدرسه از این موضوع مطلع باشند و اطلاعات لازم را در مورد آلارم­های دستگاه و نحوه کارکرد آن را بدانند.

همچنین لازم است قبل از امتحانات نیز در مورد نیازهای فرزند خود در زمان امتحان صحبت کنند و تمام موارد یعنی احتمال رخ دادن افت قند یا بالا رفتن قند خون، زمان لازم برای درمان افت قند، تزریق انسولین و استفاده از سرویس بهداشتی را یادآوری کنند.

لازم است والدین، مدیریت در مورد اورژانس های دیابت مثل افت قند و قند بالا را به کادر مدرسه آموزش دهند. استفاده از بروشور یا پمفلت آموزشی در این زمینه می تواند مفید باشد.

• تعیین مسئولیت­های کادر مدرسه:

مسئولین مدرسه بعد از اطلاع از نیازهای دانش آموز لازم است هماهنگی ها و همکاری های لازم را در این زمنیه انجام دهد. توصیه می شود که کادر مدرسه تعداد مراقب کافی در نظر بگیرد تا در زمانهای که دانش آموز دیابتی نیاز به کمک برای درمان قند خون یا قند بالا دارد و یا لازم است وقفه های زمانی را ثبت کند، مراقبین بتوانند به او کمک کنند.

کادر مدرسه لازم است که برای ثبت وقفه­ های زمانی مورد نیاز برای درمان افت قند یا قند خون بالا و یا استفاده از سرویس بهداشتی با دانش آموزان همکاری کنند تا مجموع این وقفه های زمانی در نهایت به زمان امتحان دانش آموز اضافه شود.

نکات مهم در روز امتحان:

در روز امتحان نیز مانند سایر روزها برنامه غذایی منظم داشته باشید.

• از حذف وعده و میان وعده خوددداری کنید و حتما به میزان مصرف مواد غذایی دقت کنید تا از افت قند یا افزایش قند پیشگیری کنید و انرژی کافی برای فعالیت داشته باشید.
• بلافاصله قبل از امتحان قند خون تان را چک کنید و در صورت نیاز میان وعده مناسب مصرف کنید.
• وسایل و خوراکی های مورد نیاز برای کنترل قند خون را در کیسه ای شفاف قرارد دهید و همراه خود به جلسه ببرید.
• قبل از شروع امتحان در مورد ابتلا به دیابت نوع 1، نیاز به تست قند خون، مصرف خوراکی و یا استفاده از سرویس بهداشتی در طی جلسه و یا نیاز به کمک برای درمان افت قند با مراقب جلسه صحبت کنید.
•  

زخم پای دیابتی و عفونت میان افرادی که به دیابت دچار هستند بسیار رایج و البته قابل پیشگیری است. حدود ۱۵ درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، دچار عفونت پای دیابتی و ۶ درصد از این افراد به دلیل عفونت و سایر عوارض، در بیمارستان بستری می‌شوند. مانند سایر عفونت‌ ها، عفونت پای دیابتی نیز وقتی به وجود می‌آید که باکتری از طریق یک زخم هرچند کوچک وارد بدن می‌شود. اگرچه زخم‌های ناشی از بیماری دیابت، عفونی نیستند؛ اما می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند.

دو عامل مهم در ابتلا به عفونت دیابتی وجود دارد. یکی، آسیب رسیدن به اعصاب یا نوروپاتی است که احساس درد را در پا از بین می‌برند و فرد متوجه ایجاد زخم یا جراحت در آن نمی‌شود. دومین دلیل، بیماری عروق محیطی (PAD) است که جریان خون را محدود می‌کند و از بهبود زخم‌های جزئی جلوگیری می‌کند. هرچه فرایند بهبود آهسته‌تر انجام شود، خطر ابتلا به عفونت بیشتر می‌شود.

* زخم پای دیابتی و عفونت پای دیابتی چیست؟

افرادی که به دیابت مبتلا هستند اغلب دچار مشکلاتی در پاهای خود می‌شوند. در عفونت پای دیابتی زخم، تغییر شکل و عفونت پا به‌سادگی ایجاد می‌شود. در صورتی که این بیماری به‌سرعت درمان نشود، زخم‌ها می‌توانند عفونی شوند. گاهی جراح ممکن است در اثر این بیماری، یک انگشت، پا یا بخشی از ساق پا را قطع کند تا از پخش شدن عفونت در بدن پیشگیری کند.

* چه افرادی به عفونت زخم پای دیابتی مبتلا می‌شوند؟

مشکلات مربوط به پا در افرادی که به دیابت مبتلا هستند بیشتر رخ می‌دهد؛ به‌خصوص افرادی که دارای شرایط زیر باشند بیش از سایرین به این بیماری مبتلا می‌شوند:

• آسیب دیدن اعصاب
• جریان ضعیف خون در پاها
• عدم مدیریت میزان گلوکز خون در درازمدت (مثلاً دفعات بالای ابتلا به هایپرگلایسمی)
• مشکلات مربوط به وزن
• ابتلا به دیابت برای درازمدت
• فشار خون بالا یا کلسترول بالا

* علت ابتلا به زخم پای دیابتی و عفونت چیست؟

قند خون بالا برای مدت طولانی می‌تواند سبب نوعی آسیب به اعصاب شود که به آن نوروپاتی دیابتی گفته می‌شود. نوروپاتی دیابتی می‌تواند در تمام بدن ایجاد شود؛ اما بیشتر در پا و ساق پا شکل می‌گیرد. در اثر بروز این مشکل، فرد دچار بی‌حسی در پا می‌شود. در اثر بی‌حس شدن پاها، فرد متوجه بروز زخم، خراش و بریدگی نمی‌شود. این زخم‌های درمان‌نشده می‌توانند در نهایت منشا بروز عفونت شوند.

یکی دیگر از دلایل ابتلا به این بیماری، عدم جریان مناسب خون در پا و ساق پا است. افرادی که به دیابت مبتلا هستند بیش از سایرین دچار بیماری عروق محیطی می‌شوند. بیماری عروق محیطی می‌تواند منجر به انسداد یا باریک شدن عروق شود. کاهش جریان خون باعث می‌شود بهبود و درمان زخم یا عفونت در پاها سخت‌تر شود.

علائم نوروپاتی دیابتی عبارت است از:

• تیره شدن پوست در ناحیه آسیب‌دیده
• از دست دادن توانایی در حس کردن سرما و گرما
• ریزش مو در ناحیه آسیب‌دیده
• بی‌حسی
• درد
• سوزش

در صورتی که نوروپاتی منجر به زخم پای دیابتی و عفونت شود، علائم زیر قابل مشاهده خواهد بود:

• تغییر در پوست پا یا ناخن‌ها (بریدگی،‌زخم، خراش و …)
• خارج شدن چرک و عفونت
• بوی بد
• درد
• قرمزی
• تغییر رنگ پوست
• تورم

​​​​​​​* پیشگیری از عفونت پا در دیابت

برای پیشگیری از بروز عفونت پا در بیماران دیابتی رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:

• بازبینی پا به‌صورت روزانه برای تشخیص سریع تغییرات پوستی و زخم‌ها
• شستشوی روزمره پا با آب گرم
• خشک کردن کامل پا و لابلای انگشتان پس از استحمام و شستشو
• مرطوب کردن پا با کرم‌های نرم‌کننده و آبرسان به‌منظور جلوگیری از خشکی و ترک پوست
• گرفتن ناخن‌ها به‌صورت منظم
• چک کردن داخل کفش پیش از پوشیدن (تا شی تیز درون آن‌ها نباشد و باعث خراش پوست نشود)
• پوشیدن کفش و دمپایی روفرشی در خانه
• عدم استفاده از مواد شیمیایی قوی روی پوست پا
• عدم پوشیدن جورا‌ب‌های تنگ
• چک کردن مداوم میزان قند خون
• پوشاندن زخم‌های دیابتی با باند
• کاهش فشار روی پا در حین ایجاد زخم (راه رفتن طولانی تا زمان بهبود توصیه نمی‌شود)

​​​​​​​* درمان زخم پای دیابتی عفونت‌کرده

درمان عفونت زخم پای دیابتی باید به‌موقع انجام شود. بدین منظور باید سریعاً به پزشک مراجعه شود تا بهترین روش درمان زخم پای دیابتی متناسب با شرایط بیمار اتخاذ شود. درمان عفونت‌های زخم پای دیابتی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پاکسازی زخم
• پاک کردن چرک و عفونت از روی زخم
• پاک کردن یا بریدن بافت مرده و عفونی
• قرار دادن بانداژ برای جذب چرک اضافی و محافظت از زخم تا زمان بهبود کامل
• تجویز ویلچر برای برداشتن وزن اضافی از روی پای آسیب‌دیده
• تجویز آنتی‌بیوتیک برای کنترل و حذف عفونت

​​​​​​​بسته به شدت و نوع عفونت، پزشک ممکن است دستور بستری بیمار را بدهد. گاهی قطع عضو برای پیشگیری از پخش شدن عفونت در بدن ضروری است.

_ آسیب اعصاب یا نوروپاتی، در نتیجه عدم کنترل دیابت به مدت طولانی ایجاد میشود و با کنترل قند و درمان مناسب از سوی پزشک، میتواند برگشت پذیر باشد.

_ علائمی مثل مور مور شدن پاها، میتواند خیلی علت های دیگری به جز نوروپاتی داشته باشد، پس اگر احساس کردید همچین علائمی دارید، حتما از پزشک معالجتان راهنمایی بگیرید.

💢 پمپ انسولين يك دستگاه كوچك است كه انسولين سريع الاثر را به صورت مداوم بصورت زير جلدى به بدن تزريق مى كند و طورى طراحى شده است كه  در مقايسه با تزريق هاى متعدد انسولين، تا حد امكان شبيه لوزالمعده طبيعى، به بدن انسولين برساند.
دستگاه پمپ، قابل برنامه ريزى است و تنظيمات دستگاه در صورت نياز قابل تغيير است كه به بيمار يا والدين فرد، آموزش داده مى شود. 
انسولين از طريق يك ست تزريق و يك لوله پلاستيكى كوتاه كه هر دو تا سه روز تعويض مى شود، از پمپ وارد بدن مى شود.
در همه بيماران يك مقدار مشخصى از انسولين سريع الاثر به عنوان انسولين پايه به طور مداوم از طريق پمپ تزريق مى شود و ممكن است ميزان انسولين پايه در طول روز تنظيمات متفاوتى داشته باشد.
وقتى فرد غذا مى خورد بايد مقدارى انسولين سريع الاثر هم با توجه به ميزان غذا و شمارش كربوهيدرات تزريق نمايد، اين ميزان انسولين هم از طريق پمپ براى بيمار تزريق مى شود كه قبلا ميزان انسولين مورد نياز براى كربوهيدرات به تنظيمات دستگاه داده شده است.
در ضمن زمانى كه قند خون بالا هست و نياز به دوز اصلاحى هست هم طبق برنامه اى كه به دستگاه داده مى شود، دوز اصلاحى تزريق مى شود.

آیا می‌دانید چکاپ بیماران دیابتی تا چه اندازه برای حفظ جان بیماران دیابتی اهمیت دارد؟ دیابت یک بیماری مزمن است که با میزان بیش از اندازه گلوکز خون (قند خون) شناخته می‌شود. افراد در سنین مختلف ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی ناسالم به این بیماری مبتلا شوند.
دیابت می‌تواند بر روی هر قسمت از بدن از چشم تا پا تاثیر بگذارد. اگرچه درمان دیابت امکان‌پذیر نیست اما می‌توان آن را کنترل کرد، که بخش مهمی از کنترل این بیماری، چکاپ دوره‌ای در بیماران دیابتی است. تا این افراد هرچه زودتر از بروز عوارض دیابت آگاه شوند و نسبت به درمان این عوارض اقدام کنند.

* چرا چکاپ بیماران دیابتی مهم است؟

افراد مبتلا به دیابت که غذاهای سالم می‌خورند و فعالیت بدنی کافی دارند اغلب می‌توانند قند خون و علائم دیابت را به خوبی مدیریت کنند. با این حال، با این شرایط هنوز هم انجام چکاپ دوره‌ای در بیماران دیابتی ضروری است. این چکاپ‌ها به افراد مبتلا به دیابت فرصت می‌دهد که:

• از پزشک خود سوال کنند؛
• درباره دیابت و کارهایی که می‌توانند برای کنترل قند خون خود انجام دهند اطلاعات کسب کنند؛
• مطمئن شوند که داروهای خود را به درستی مصرف می‌کنند.

در صورتی که بر شاخص‌های اصلی دیابت در افراد نظارت وجود داشته باشد، این بیماری می‌تواند به خوبی مدیریت شود. به همین دلیل به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌شود که سالانه چکاپ دوره‌ای داشته باشند. تا هم بهتر بتوانند بیماری خود را مدیریت کنند و هم از عوارض بیماری مثل سکته مغزی، بیماری‌ قلبی عروقی و قطع عضو پیشگیری کنند.

* چکاپ بیماران دیابتی شامل چه مواردی است؟

چکاپ بیماران دیابتی شامل 8 تست است که می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت کمک کند در مورد سلامت خود اطمینان حاصل کنند. در ادامه به این تست‌ها با جزئیات بیشتری پرداخته شده است.

- تست HbA1c

این آزمایش خون کلیدی ، میزان متوسط قند خون شما را در طی دو یا سه ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند که به پزشک کمک می‌کند از میزان کنترل قند خون شما مطلع شود. این آزمایش را لازم است هر سه یا 6 ماه انجام دهید. افراد مبتلا به دیابت باید مقدار هموگلوبین خود را به کمتر از 7 درصد برسانند که البته می‌تواند نتیجه مطلوب برای هر فرد متفاوت باشد و تشخیص آن بر عهده پزشک است.

- چکاپ فشار خون

دیابت احتمال ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد که این مسئله می‌تواند فرد را در معرض خطر سکته مغزی یا حمله قلبی قرار دهد.
به همین دلیل لازم است افراد مبتلا به دیابت، حداقل هر سه ماه یک‌بار به پزشک مراجعه کنند تا فشار خون آن‌ها اندازه‌گیری شود.

در ادامه مقاله با سایر پارامترهایی که می‌بایست در چکاپ بیماران دیابتی بررسی شود؛ آشنا خواهیم شد.

- تست کلسترول

با توجه به اینکه دیابت خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد انجام آزمایش خون برای بررسی کلسترول برای افراد مبتلا به دیابت ضروری است. این آزمایش لازم است به صورت سالیانه انجام شود.

- معاینه پا

طبق گزارش انجمن پزشکی اطفال آمریکا، نیمی از افراد مبتلا به دیابت، احساس پا و اندام تحتانی خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل توصیه می‌کند که حتما هر بار که فرد مبتلا به دیابت به پزشک مراجعه می‌کند پاهایش معاینه شود. پزشک رفلکس‌های پا و وجود پینه، عفونت، زخم و از دست دادن احساس را معاینه می‌کند. این معاینات حداقل سالی یک‌بار باید انجام شوند.

- معاینه چشم

عوارض چشمی دیابت معمولا به تدریج ایجاد می‌شوند. در ابتدا ممکن است علائم قابل توجه یا اختلال بینایی وجود نداشته باشد اما اگر سطح قند خون برای مدتی طولانی افزایش یابد می‌تواند به چشم آسیب برساند. به همین دلیل لازم است افراد مبتلا به دیابت، سالانه حداقل یک یا دو بار برای انجام معاینه چشم به چشم‌پزشک مراجعه کنند.

معاینه چشم یکی از موارد مهمی است که می‌بایست در چکاپ بیماران دیابتی بررسی شود.

- آزمایش کلیه

کلیه‌ها می‌توانند بر اثر افزایش قند خون آسیب ببینند. به همین دلیل لازم است از طریق آزمایش ادرار و خون، عملکرد کلیه‌ها مورد بررسی قرار گیرد. این آزمایش سالی یک‌بار باید انجام شود و اگر کلیه آسیب‌دیده باشد هر سه ماه الزامی است.

- معاینه دندانپزشکی

بیماری لثه، یک عارضه کمتر شناخته‌شده دیابت است. خطر ابتلا به التهاب لثه در افراد مبتلا به دیابت سه برابر افرادی است که به این بیماری مبتلا نیستند. هرچه سطح قند خون بیشتر باشد، احتمال التهاب لثه و در بعضی موارد از دست رفتن دندان بیشتر می‌شود. معاینه دندانپزشکی برای افراد مبتلا به دیابت الزامی است و باید حداقل سالی دو بار انجام شود.

- چکاپ بیماران دیابتی: الکتروکاردیوگرام

از آنجایی که علائم بیماری قلبی در افراد مبتلا به دیابت، معمولا غیر معمول و تشخیص آن‌ها دشوار است. بهتر است افرادی که سنشان بیشتر از 50 سال است سالیانه برای معاینات الکتروکاردیوگرام به پزشک مراجعه کنند، تا سلامت قلب آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

* چکاپ بیماران دیابتی برای چه کسانی الزامی است؟

چکاپ دوره‌ای در همه بیماران دیابتی الزامی است تا دیابتی ها بتوانند از بروز عوارض بیماری پیشگیری کنند. در صورت بروز علائم عوارض نیز بتوانند به موقع برای درمان آن اقدام کنند. همچنین، لازم به ذکر است که میزان تکرار این چکاپ‌ها با توجه به شرایط هر فرد متفاوت است و نیاز به تشخیص پزشک دارد.
در نهایت، لازم به ذکر است که در صورتی که افراد مبتلا به دیابت بتوانند سبک زندگی سالمی داشته باشند، تغذیه سالم و فعالیت بدنی را فراموش نکنند می‌توانند این بیماری را به خوبی مدیریت کنند. همان‌طور که مطرح شد یکی دیگر از نکاتی که برای کنترل دیابت مهم است چکاپ دوره‌ای در بیماران دیابتی است که می‌تواند برای مدیریت بیماری بسیار موثر باشد.

⁣⁣
🔵 آیا میدانستید که افراد دیابتی چه نوع یک و چه نوع دو ⁣⁣بیشتر احساس گرما می کنند؟⁣⁣
⁣⁣
☀️برخی عوارض دیابت مثل آسیب رگهای خونی و رشته های عصبی روی تعریق شما اثرگذار‌ هستند.⁣⁣ در نتیجه بدن شما نمی تواند به اندازه کافی خنک شود.⁣⁣ این قضیه می تواند باعث گرمازدگی‌ شود که یک حالت اورژانسی محسوب می شود. ⁣⁣
⁣⁣
☀️افراد دیابتی سریع تر دهیدراته می شوند( بدن آن ها سریع تر آب از دست می دهد)، ⁣⁣عدم نوشیدن مایعات به اندازه کافی قند خون را بالا می برد، قند خون بالاباعث افزایش ادرار می شود ⁣⁣و در نتیجه باعث دهیدراته شدن می شود. ⁣مصرف بعضی داروهای ادرار آور نیز می تواند باعث دهیدراته شدن شود.⁣⁣
⁣⁣
☀️دمای بالا نیز می تواند نحوه استفاده بدن از انسولین را تغییر دهد.شما نیاز دارید که در هوای گرم قند خونتان را بیشتر از وقتهای دیگر تست کنید.⁣⁣ و مقدار دوز انسولین را تغییر دهید.⁣⁣
⁣⁣
☀️در هوای گرم و مرطوب بدلیل وجود رطوبت بالا، عرق روی پوست نمیتواند به خوبی تبخیر شود و این باعث گرمای بیشتر می شود.⁣⁣ اگر قصد کار کردن در هوای گرم یا بیرون رفتن دارید گرما و رطوبت هوا را چک کنید.⁣⁣ دمای هوا در ساعاتی از روز که آفتاب‌‌ مسقتیم می تابد بسیار بالا میرود.⁣⁣ در این ساعات روز، در سایه قرار بگیرید.⁣⁣
⁣⁣
☀️فعالیت فیزیکی کلید مدیریت دیابت است ولی در گرم ترین ساعات روز از فعالیت خودداری کنید. صبح زود یا عصرها که دمای هوا پایین تر است بیرون بروید.⁣⁣
⁣⁣
👇 چه کارهایی باید در هوای گرم انجام بدهید؟ ⁣⁣
⁣⁣
⬅️ به مقدار کافی آب بنوشید، حتی اگر تشنه نیستید.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ از نوشیدنی های حاوی الکل و یا کافئین مانند قهوه و یا نوشیدنیهای انرژی زا خودداری کنید چون باعث از دست رفتن آب بیشتری از بدن می شوند.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ قند خون را قبل، حین و بعد از فعالیت تست کنید چون ممکن است نیاز به انسولین در هوای گرم تغییر‌ کند.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ لباسهای گشاد، سبک و با رنگ روشن بپوشید.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ از کرم ضد آفتاب و کلاه یا نقاب استفاده کنید که دچار آفتاب سوختگی نشوید زیرا آفتاب سوختگی سطح قند خون را بالا می برد.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ کنار ساحل و استخر پابرهنه راه نروید.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ انسولین یا داروهایی که حمل می کنید را در ماشین یا در گرما و معرض نور‌مستقیم آفتاب قرار ندهید.⁣⁣
⁣⁣
⬅️ حتما روی بسته بندیهای دارو و یا تجهیزات را چک‌ کنید که باید در چه دمایی نگه داری بشوند.⁣⁣
⁣⁣
اجازه ندهید که گرمای تابستان باعث به هم ریختن کنترل قند خون شما بشود.⁣

جالب است بدانیم سوخت اصلی مغز انسان گلوکز و یا قند است و به همین دلیل در دیابت، نوسان قند خون چه در قندهای بالا و چه در قندهای پایین می‌تواند روی عملکرد مغز تأثیرگذار باشد.
همانطور که میدانیم عدم کنترل مناسب قند خون در طولانی مدت می‌تواند به کلیه‌ها، شبکیه و سایر ارگان‌های بدن آسیب برساند؛ اما اخیراً دانشمندان بیان کرده‌اند که بالا بودن قند خون در دراز مدت می‌تواند روی سلامت مغز نیز اثرگذار باشد.

آیا با تاثیر کرونا روی دیابت آشنا هستید؟ همه افراد لازم است مراقب ویروس کرونا باشند؛ درصورتی که فردی مبتلا به دیابت است، لازم است بیشتر از سایرین مراقبت‌ها را رعایت کند. گرچه احتمال انتقال بیماری کرونا در مبتلایان به دیابت تفاوتی با دیگر افراد ندارد، اما ریسک بروز عوارض جدی در این افراد به مراتب بیشتر از سایرین است؛ به ویژه اگر دیابت تحت کنترل نباشد.

در متن پیش رو قصد داریم ارتباط بین کرونا و دیابت و عوارض کرونا در مبتلایان به دیابت را بررسی کنیم.

آیا مبتلایان به دیابت به انواع شدیدتر کرونا مبتلا می‌شوند؟

در اغلب افراد، بیماری کرونا تنها علائمی خفیف از قبیل تب، بدن‌درد و گلودرد ایجاد می‌کند و روند درمان در منزل و بدون بستری در بیمارستان طی می‌شود. اما در مبتلایان به بیماری دیابت شرایط کمی فرق می‌کند و ریسک بروز عوارض جدی از قبیل پنومونی و تنگی نفس بالاتر است. آیا مبتلایان به دیابت به انواع شدیدتر کرونا مبتلا می‌شوند؟ افرادی که مشکلات زمینه‌ای خاصی از قبیل دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، چاقی و بیماری مزمن کلیوی دارند، بیشتر در معرض ابتلای شدید به بیماری کرونا هستند.
به ویژه اگر بیماری دیابت کنترل شده نباشد، احتمال بروز عوارض جدی بیشتر خواهد بود. علائم کرونا در روز 14-2 پس از تماس با ویروس کرونا کووید-19 خودشان را نشان می‌دهند و شامل موارد زیر هستند:

• تب
• سرفه
• تنگی نفس
• خستگی
• سردرد
• از دست دادن حس بویایی و یا چشایی

بطور کلی عفونت‌ها در افراد مبتلا به دیابت شدیدتر بروز می‌کنند؛ یک دلیل آن این است که دیابت سیستم ایمنی فرد را درگیر می‌کند و مقابله بدن با ویروس را دچار مشکل می‌کند. چنانچه مبتلا به دیابت هستید، درصورت بروز هر یک از علائم کرونا لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنید.

* عوارض کرونا در مبتلایان به دیابت

عفونت‌های ویروسی از جمله کرونا می‌توانند عوارضی جدی در مبتلایان به بیماری دیابت ایجاد کنند؛ از جمله:

کتواسیدوز دیابتی(DKA)

در زمان استرس و یا بیماری، قند خون ممکن است بالا برود؛ در این صورت چنانچه بدن انسولین کافی برای مدیریت شرایط جدید نداشته باشد، زمینه برای ایجاد کتواسیدوز دیابتی فراهم می‌شود.

در این زمان بدن برای دریافت انرژی از چربی‌ها استفاده می‌کند؛ در اثر شکستن چربی‌ها کتون ایجاد می‌شود که باعث اسیدی شدن خون و ایجاد مشکلات فراوان برای بدن می‌شود.

DKA می‌تواند طیف وسیعی از علائم از قبیل حالت تهوع، استفراغ، بالا بردن تعداد تنفس ایجاد کند. کتواسیدوز یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به بستری فوری دارد.

پنومونی

پنومونی به عفونتی گفته می‌شود که باعث بروز التهاب در کیسه‌های هوایی درون ریه می‌شود.

به گفته CDC، مبتلایان به دیابت شانس بیشتری دارند که به فرم شدید بیماری که با پنومونی همراهی دارد، دچار شوند.

دهیدراتاسیون یا کم‌آبی

درصورتی که فرد مبتلا به دیابت به دنبال ابتلا به کووید-19 دچار تب شود، مایعات زیادی از دست می‌دهد؛ این از دست دادن مایعات بدن را مستعد دهیدراتاسیون و کم‌آبی می‌کند و ممکن است فرد نیاز به دریافت مایعات وریدی داشته باشد.

بالا رفتن قند خون

از آن جایی که ابتلا به بیماری می‌تواند سطح گلوکز خون را بالا ببرد، لازم است بیش از همیشه سطح قند خونتان را زیرنظر داشته باشید؛ چون ممکن است بطور ناگهانی صعود کند.
در ادامه مقاله ” تاثیر کرونا روی دیابت ” تمامی عوارض ویروس کرونا روی بیماران دیابتی عنوان خواهد شد.

* مبتلایان به دیابت در زمان پاندمی کرونا چه کارهایی لازم است انجام دهند؟

سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها(CDC) توصیه‌های زیر را به مبتلایان به دیابت در زمان پاندمی می‌کند:

• مصرف داروهایتان، به ویژه انسولین را طبق دستور ادامه دهید.
• سطح قند خونتان را به طور مرتب اندازه گیری کنید.
• مطمئن باشید که حداقل برای 30 روز آینده دارو- به ویژه انسولین- دارید.
• درصورتی که هر گونه نگرانی درباره دیابت و کرونا دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

* مبتلایان به دیابت درصورت ابتلا به کووید-19 چه کارهایی لازم است انجام دهند؟

• درصورت بروز هر گونه علائم کرونا لازم است پزشک خود را درجریان قرار دهید؛
  بسیاری از مبتلایان به دیابت می‌توانند در خانه درمان شوند؛ اما لازم است در این مدت بیش از پیش قند خون‌شان را ارزیابی کنند و مراقب تغییرات آن باشند.
• درصورت مصرف انسولین یا داروهای گروه SLGT-2 لازم است سطح کتون‌بادی‌ها را در ادرار از طریق نوارتست‌های مخصوص این کار هر 4 تا 6 ساعت یک بار اندازه‌گیری کنید.
• درصورتی که علائم پیشرفت کرد و یا حالت تهوع، استفراغ یا تنگی نفس ایجاد شد، لازم است سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. این علائم ممکن است علامتی از بالا رفتن قند خون و عدم کنترل بیماری باشد.
• مایعات زیاد بنوشید تا از کم‌آبی بدن پیشگیری کنید.
• قبل از مصرف داروها و مسکن‌های رایج با پزشک خود مشورت کنید؛ ممکن است عوارض جانبی آن‌ها سطح قند خونتان را تحت تاثیر قرار دهند.
• داروهای مصرفی‌تان را با پزشک مرور کنید؛ ممکن است لازم باشد در زمان ابتلا دارویتان را تغییر دهید.

* پیشگیری از ابتلا به کرونا

همیشه گفته اند پیشگیری بهتر از درمان است؛

با توجه به عوارضی که ابتلا به کرونا می‌تواند در مبتلایان به دیابت ایجاد کند، پیشگیری از کرونا در این افراد لازم است با دقت بیشتری صورت بگیرد. انجام موارد زیر می‌تواند تا حد زیادی از انتقال ویروس کرونا پیشگیری کند:

• شست‌وشوی منظم دست‌ها با آب و صابون یا محلول‌های ضدعفونی‌کننده بر پایه الکل
• عدم لمس چشم‌ها، دهان و بینی با دست‌های آلوده
• در خانه ماندن تا حد امکان
• ضدعفونی کردن منظم سطوحی که در تماس زیاد با آن‌ها هستید
• رعایت فاصله‌گذاری حداقل 2 متر در محیط‌های عمومی
• پوشیدن ماسک در محیط‌های بیرون از خانه یا در ارتباط با دیگران
• استفاده از دستمال و یا آرنج حین سرفه یا عطسه
• عدم تماس با فرد بیمار به ویژه اگر علائمی از قبیل تب، سرفه یا هر دو را دارد
• قوی نگه داشتن سیستم ایمنی با خواب منظم حداقل 7 ساعت در شبانه‌روز و کنترل اضطراب
• رعایت رژیم غذایی و مصرف زیاد مایعات
• انجام ورزش در منزل
• کنترل قند خون و مصرف منظم داروها
• کنترل سایر بیماری‌های همراه از قبیل فشار خون بالا

* نکته پایانی در مورد تاثیر کرونا روی دیابت

همه مبتلایان به دیابت درصورت بروز هر یک از علائم کرونا لازم است پزشک خود را درجریان قرار دهند.

با وجود اینکه احتمال بروز عوارض شدید در مبتلایان به دیابت بیشتر است، اما کنترل صحیح قند خون و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند تا حد زیادی از بروز بیماری و عوارض آن جلوگیری کند.

آیا می دانید یائسگی در بیماران دیابتی چه مشکلاتی را به همراه دارد؟ به دنبال بالا رفتن سن و برخی تغییرات هورمونی در زنان، یائسگی رخ می‌دهد. یائسگی خود به تنهایی با عوارض مختلف و تغییرات وسیعی در بدن همراهی دارد که لازم است به مرور زمان خود را با آن‌ها سازگار کنید؛ در صورت همراهی یائسگی با بیماری دیابت مشکل دوچندان می‌شود. 

 آگاهی از تغییرات بدن در دوران یائسگی، تاثیر یائسگی بر روی بیماری دیابت و شناخت کارهایی که عوارض این دو را به حداقل می‌رسانند، به شما کمک می‌کنند تا این دوره را با آرامش خاطر بیشتری سپری کنید.

در مقاله ” یائسگی در بیماران دیابتی ” همه آنچه را لازم است درباره یائسگی در زنان دیابتی بدانید، در اختیار شما خواهیم گذاشت. 

* یائسگی چیست؟

یائسگی واژه‌ای است که برای اتمام چرخه‌های قاعدگی زنان به کار برده می‌شود؛ به بیان بهتر پس از شروع یائسگی، پریود ماهانه در زنان برای همیشه متوقف می‌شود؛ یائسگی عموما در حوالی سن 50 سالگی آغاز می‌شود. 

پیش از توقف کامل پریود، معمولا فاصله بین پریودها بیشتر می‌شود؛ با این حال در برخی زنان یائسگی به طور ناگهانی رخ می‌دهد. 

در اغلب زنان شروع یائسگی با علائم مختلف جسمی و عاطفی همراهی دارد. به دنبال کاهش سطح هورمون استروژن، تخمک‌گذاری ماهانه متوقف می‌شود؛ کاهش سطح استروژن علت اصلی بسیاری از علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییر خلق‌وخو و خشکی واژن است. 

علاوه بر این، تغییرات هورمونی می‌توانند بر روی سطح قند خون تاثیر بگذارند؛ این امر در زنان دیابتی می‌تواند مشکلات و عوارض جدیدی را ایجاد کند. درصورت ابتلا به دیابت نوع 1 ممکن است زودتر یائسه شوید؛ اما اگر اضافه وزن و دیابت نوع 2 دارید، ممکن است دیرتر یائسه شوید. در مقاله ” یائسگی در بیماران دیابتی ” با صفر تا صد مشکلات و مسائل این دوران آشنا شوید.

* من مبتلا به دیابت هستم؛ پس از یائسگی چه چیزی در انتظارم است؟

دیابت و یائسگی وقتی با یکدیگر همراه می‌شوند، می‌توانند تاثیرات مختلفی بر روی بدن بگذارند؛ از جمله:

تغییر سطح قند خون

پاسخی که سلول‌ها به ترشح هورمون انسولین می‌دهند، تحت تاثیر دو هورمون استروژن و پروژسترون قرار می‌گیرد. انسولین هورمونی است که برای دریافت و استفاده از قند خون توسط سلول‌ها ضروری است؛ با تغییر سطح هورمون‌های زنانه در دوران یائسگی، سطح قند خون هم دچار نوسان می‌شود. ممکن است متوجه شوید که قند خونتان بیشتر از قبل تغییر می‌کند، ناگهان افت می‌کند یا ناگهان بالا می‌رود. 

درصورتی که قند خونتان از کنترل خارج شود، ریسک بروز عوارض دیابت در شما بالا می‌رود. 

افزایش وزن

ممکن است پیش از یائسگی یا بعد از آن دچار افزایش وزن شوید؛ درصورت افزایش وزن، ممکن است لازم باشد داروهای دیابت‌تان تغییر کنند. 

عفونت

حتی پیش از یائسگی هم دیابت ریسک ابتلا به عفونت‌هایی از قبیل عفونت مجاری ادراری و واژن را بالا می‌برد. به دنبال یائسگی و افت سطح استروژن شرایط برای رشد بیشتر باکتری‌ها و قارچ‌ها در ناحیه واژن و مجاری ادراری فراهم می‌شود. 

اختلالات خواب

پس از یائسگی، گر گرفتگی و تعریق شبانه ممکن است شما را در طول شب بیدار نگه داشته و اجازه ندهند که به خواب بروید. به دنبال آن، کنترل قند خون هم دشوارتر می‌شود.

مشکلات جنسی

آسیب اعصاب ناحیه واژن از جمله عوارض محتمل بیماری دیابت است. این مسئله می‌تواند تحریک جنسی و ارگاسم را تحت تاثیر قرار دهد. خشکی واژن یکی از شکایات شایع دوران یائسگی است؛ این مسئله می‌تواند باعث درد در طول رابطه جنسی و به دنبال آن کاهش تحریک و میل جنسی شود. 

* من مبتلا به دیابت هستم؛ پس از یائسگی چه کارهایی لازم است انجام دهم؟

یائسگی می‌تواند کنترل قند خون را دشوار کند؛ با این حال با انجام کارهای زیر می‌توانید مدیریت آن را ساده‌تر کنید:

یک سبک زندگی سالم را انتخاب کنید

داشتن یک سبک زندگی سالم، بخش مهمی از روند درمان بیماری دیابت است؛ داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع شامل میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل و محصولات کم‌چربی برای مدیریت بیماری ضروری است. مایعات فراوان را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. کم‌آبی یا دهیدراتاسیون می‌تواند وضعیت بیماری را بدتر کند.

تلاش کنید حداقل روزی 30 دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط مثل پیاده‌روی انجام دهید. رژیم غذایی سالم و انجام منظم ورزش، علاوه بر کمک به کنترل دیابت، در کاهش عوارض یائسگی و ایجاد حس بهتر در شما هم موثر هستند. 

علاوه بر این درصورت مصرف سیگار و الکل، لازم است که آن را ترک کنید. 

فشار خونتان را به طور منظم اندازه‌گیری کنید

مطمئن شوید که سطح فشار خونتان در محدوده نرمال است؛ درصورتی که هر گونه نگرانی درباره فشار خون دارید، آن را با پزشک معالج خود درمیان بگذارید. درصورتی که برای درمان فشار خون بالا، دارویی مصرف می‌کنید، مطمئن شوید که آن را به شکل صحیح و مطابق دستور مصرف می‌کنید. 

قند خونتان را مکرر اندازه بگیرید

ممکن است لازم باشد که قند خونتان را بیش از قبل در طول روز و گهگاه در طول شب اندازه بگیرید. قندهایتان و علائم همراهتان را به دقت ثبت کنید. پزشک با دانستن جزئیات، بهتر می‌تواند شما را درمان کرده و درصورت نیاز در داروهای مصرفی تغییری ایجاد کند. 

اندازه‌گیری A1C برای بررسی متوسط قند خون در 8-12 هفته اخیر ممکن است لازم باشد. 

با پزشک خود درباره تغییر داروهایتان صحبت کنید

درصورتی که قند خونتان افزایش یافته، ممکن است لازم باشد دوز دارویتان بیشتر شود و یا داروهایتان تغییر کند؛ به ویژه اگر اخیرا دچار افزایش وزن شده و یا فعالیت فیزیکی‌تان کمتر ازقبل شده است. به شکل مشابه، اگر قند خونتان افت کرده باشد، ممکن است لازم باشد دوز دارویتان کم شود. 

فراموش نکنید که هرگز نباید سرخود دوز داروهایتان را تغییر دهید؛ همواره با پزشک خود در این باره مشورت کنید. 

با پزشک خود درباره داروهای کاهنده کلسترول خون صحبت کنید

درصورت ابتلا به دیابت، بیش از سایرین درمعرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی هستید. با شروع یائسگی، خطر این بیماری‌ها بیشتر هم می‌شود، با این حال با رعایت رژیم غذایی و انجام منظم ورزش می‌توانید ریسک این بیماری‌ها را کاهش دهید. با پزشک خود درباره این که لازم است داروهای کاهنده کلسترول خون را مصرف کنید یا خیر، مشورت کنید. 

برای درمان علائم و عوارض یائسگی کمک بگیرید

اگر با علائم یائسگی از قبیل گرگرفتگی، خشکی واژن، کاهش میل جنسی و سایر موارد دست‌وپنجه نرم می‌کنید، فراموش نکنید که همه این موارد درمان دارند. 

برای مثال پزشک ممکن است به شما توصیه کند از لوبریکانت‌های واژن برای حفظ رطوبت محیط استفاده کنید؛ و یا ممکن است برای اصلاح ضخامت واژن برای شما استروژن موضعی تجویز کند. 

علاوه بر این پزشک ممکن است توصیه به درمان جایگزینی هورمونی(HRT) کند. این درمان بسیاری از علائم یائسگی را بهبود می‌بخشد. 

ابتلا به دیابت در دوران یائسگی می‌تواند یک چالش دوگانه باشد؛ برای کنار آمدن با آن لازم است با پزشک خود در ارتباط باشید.

مراقب استخوان‌هایتان باشید

دیابت با افزایش احتمال بیماری‌های استخوانی و مفاصل همراهی دارد؛ این خطر با شروع یائسگی بیشتر هم می‌شود. بنابراین تقویت استخوان‌ها و کمک به حفظ استحکام آن‌ها در این دوره بیش از پیش ضرورت دارد. 

اضافه کردن مکمل‌های ویتامین دی و کلسیم می‌تواند در این مورد کمک‌کننده باشد؛ در این زمینه لازم است با پزشک خود مشورت کنید. 

به سلامت جنسی خود اهمیت بدهید

شروع یائسگی نباید شما را از داشتن یک زندگی سالم و عاشقانه ناامید کند. اگر دچار خشکی واژن، گرگرفتگی و یا کاهش میل جنسی شده‌اید، در این باره با پزشک خود مشورت کنید. این موارد می‌توانند زندگی جنسی شما را تحت تاثیر قرار دهند؛ اما درمان‌پذیر هستند.

اجازه ندهید یائسگی شما را از داشتن یک زندگی شاد و روابط عاشقانه محروم کند. در صورت کاهش میل جنسی لازم است با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

وزنتان را کنترل کنید

کارهای زیادی هست که می‌توانید با انجام آن‌ها از افزایش وزن در دوران یائسگی پیشگیری کنید؛ رژیم غذایی سالم و انجام منظم ورزش به کنترل وزن کمک می‌کنند. در صورت اضافه وزن می‌توانید با یک متخصص تغذیه برای رسیدن به وزن ایده‌آل مشورت کنید. 

علائم عفونت مجاری ادراری(UTI) را بشناسید

هم یائسگی و هم دیابت ریسک ابتلا به عفونت ادراری را افزایش می‌دهند؛ اگر علائمی از قبیل سوزش ادرار، بوی بد یا اضطرار برای دفع ادرار داشتید، لازم است پزشک خود را در جریان قرار دهید. درصورت نیاز پزشک برایتان دارو تجویز می‌کند. 

سعی کنید علائم یائسگی و تغییر قند خون را از یکدیگر افتراق دهید

برخی علائم دیابت و افزایش یا کاهش قند خون ممکن است شبیه هم بوده و افتراق آن‌ها از یکدیگر سخت باشد؛ سرگیجه، تعریق، تحریک‌پذیری و مشکل در تمرکز کردن هم ممکن است از علائم یائسگی باشند و هم علائم افزایش یا کاهش قند خون. 

مطمئن‌ترین راه برای افتراق این دو چک قند خون است؛ با این حال اضطراب ممکن است سبب شود که قند خونتان را بیش از حد چک کنید. درباره فواصل بین چک قند خون با پزشک خود مشورت کنید. 

اضطرابتان را کنترل کنید

اضطراب می‌تواند شرایط را برای بسیاری از بیماری‌ها بدتر کند؛ دیابت هم از این قاعده مستثنی نیست. اضطراب می‌تواند کنترل قند خون را با مشکل روبه‌رو کند. ورزش، خواب، مدیتیشن و در مواردی مصرف دارو می‌توانند به کنترل اضطراب کمک کنند. 

کنترل اضطراب به کنترل قند خون و پیشگیری از پیشرفت بیماری دیابت کمک می‌کند. انجام مدیتیشن یکی ازکارهایی است که می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.

* آیا درمان جایگزینی هورمون(HRT) برای من مناسب است؟

این که HRT در دوران یائسگی مناسب است یا خیر، هنوز در میان پزشکان مورد بحث است. با این حال در زنان مبتلا به دیابتی که علائم یائسگی را تجربه کرده و کنترل قند خون در آن‌ها دشوار است، درمان جایگزینی هورمون می‌تواند یک گزینه درمانی مناسب باشد. 

توصیه می‌شود HRT تنها در زنانی انجام شود که علائم یائسگی در آن‌ها بسیار شدید بوده و قادر به تحمل آن نیستند؛ زنانی که تحت HRT قرار نمی‌گیرند، لازم است درباره داروهای دیابتشان با پزشک خود مشورت کنند. 

درمان جایگزینی هورمون گرچه در پیشگیری از دیابت و عوارض آن موثر است، اما نباید با این هدف انجام شود. HRT ریسک برخی بیماری‌ها از جمله سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

* آیا یائسگی احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد؟

پاسخ به این سوال راحت نیست؛ جدا کردن تاثیر یائسگی از تاثیرات افزایش سن و وزن دشوار است. با این حال به نظر می‌رسد که تغییرات هورمونی بر روی ابتلا به دیابت تاثیر می‌گذارند. 

افزایش سن و وزن دو عامل اصلی در ابتلا به دیابت هستند. سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت، پیش دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون و کلسترول بالای خون، عدم فعالیت و سابقه ابتلا به دیابت بارداری از جمله مواردی هستند که می‌توانند شانس ابتلا به دیابت را در فردی افزایش دهند.

* نکته پایانی در مورد یائسگی در بیماران دیابتی

اگر همزمان با دیابت و یائسگی سروکار دارید، کارهایی هست که با انجام آن‌ها می‌توانید شرایط جدید را بهتر مدیریت کنید. خوب است با یک تیم پزشکی متشکل از پزشک زنان و غدد درارتباط باشید؛ پزشک خود را در جریان هرگونه علائمی قرار دهید. 

کنترل دیابت و یائسگی نه تنها به بهبود حال شما و وضعیت عمومی سلامتی‌تان کمک می‌کند، بلکه در پیشگیری از بسیاری از عوارض بیماری از جمله بیماری‌های قلبی، عروقی، آسیب اعصاب و از دست دادن بینایی هم موثر است. 

در بیماری دیابت شیرین، سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی می‌رود؛ انسولین هورمونی است که از غده پانکراس ترشح شده و وظیفه تنظیم سطح قند خون را برعهده دارد. درمان بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت شیرین وابسته به تزریق انسولین است.

 در متن پیش رو قصد داریم شما را با انواع انسولین آشنا کنیم.

* انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که توسط غده پانکراس در بدن ترشح می‌شود تا سطح قند خون تنظیم شود. درصورتی که این هورمون به میزان کافی در بدن ترشح نشود و یا نتواند عملکرد مناسبی داشته باشد، ممکن است لازم باشد که آن را تزریق کنید. 

انواع مختلف انسولین برحسب مدت زمان اثر، سرعت عمل و زمان به اوج رسیدن سطح آن وجود دارد. انسولین در مقادیر مختلفی دردسترس است؛ اما رایج‌ترین آن انسولین 100 واحدی است. اغلب انسولین‌های دردسترس در آزمایشگاه ساخته می‌شوند اما انسولین‌های حیوانی هم موجود هستند. 

فراموش نکنید که انسولین به شیوه خوراکی قابل مصرف نیست؛ از آن جهت که در سیستم گوارشی بدن مثل سایر پروتئین‌ها هضم می‌شود. از این رو لازم است آن را در چربی زیر پوست خود تزریق کنید تا از آن جا وارد جریان خون شود.

* انواع مختلف انسولین

پیش از آن که با انواع انسولین آشنا شوید، لازم است برخی اصطلاحات را بدانید:

• آغاز اثر: سرعت پایین آمدن قند خون توسط انسولین 
• پیک اثر: زمانی که انسولین به ماکسیمم دوزش در خون می‌رسد. 
• مدت اثر: چقدر زمان می‌برد تا انسولین سطح قند خون را پایین بیاورد. 

براساس عوامل مختلفی پزشک بهترین نوع انسولین را برای شما انتخاب می‌کند؛ از جمله:

• میزان فعالیت
• نوع غذایی که می‌خورید
• توانایی شما در مدیریت بیماری دیابت
• سن
• مدت زمانی که طول می‌کشد تا بدن انسولین را جذب کند و مدت زمانی که انسولین در بدن فعال می‌ماند.( این مسئله از فردی به فرد دیگر فرق می‌کند.)

درصورت ابتلا به دیابت نوع 1 ممکن است لازم باشد از چند نوع انسولین استفاده کنید. برخی مبتلایان به دیابت نوع 2 هم ممکن است نیاز به تزریق انسولین داشته باشند. 

انواع مختلف انسولین مورد استفاده در درمان دیابت شامل موارد زیر است:

* انسولین سریع‌ الاثر:

این نوع انسولین 15 دقیقه پس از تزریق فعالیتش آغاز می‌شود، بین 1 تا 2 ساعت پس از تزریق به اوج خود می‌رسد و بین 2 تا 4 ساعت در خون می‌ماند. از جمله انواع این نوع انسولین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسپارت( نوولوگ، فیاسپ)
• گلولیزین( آپیدرا)
• لیسپرو( آملوگ، هومالوگ، لیومژو)

* انسولین رگولار یا کوتاه اثر:

این نوع انسولین معمولا 30 دقیقه پس از تزریق به جریان خون می‌رسد، 2 تا 3 ساعت پس از تزریق به اوج خود می‌رسد و بین 3 تا 6 ساعت هم کارآیی دارد. به این نوع انسولین، انسولین خنثی یا انسولین محلول هم گفته می‌شود. از جمله انواع این نوع انسولین رگولار:

رگولار انسانی( human regular) ( هیومولین آر، نوولین آر، ولوزولین آر) 

* انسولین متوسط اثر:

این نوع انسولین معمولا بین 2 تا 4 ساعت پس از تزریق به جریان خون می‌رسد، پس از 12 ساعت به اوج خود می‌رسد و بین 12 تا 18 ساعت کارآیی دارد.

* انسولین طولانی‌ اثر:

این نوع انسولین ساعت‌ها پس از تزریق به اوج خود می‌رسد تا سطح انسولین خون را در مدت 24 ساعت تنظیم کند. انواع این نوع انسولین:

• دگلودک( ترزیبا)
• دتمیر( لومیر)
• گالارژین( بازاگلار، لانتوس)

* انسولین فوق‌العاده طولانی اثر:

این نوع انسولین پس از 6 ساعت به جریان خون می‌ریزد؛ به اوج نمی‌رسد و اثر آن 36 ساعت یا بیشتر در خون می‌ماند. انواع این نوع انسولین:

• گالارژین- 300( توجئو) 

انسولین‌های پری‌میکسد، برای افرادی مناسب هستند که نمی‌توانند انسولین را از دو بطری بیرون کشیده و دستورالعمل و دوز صحیح مصرف آن را بخوانند. علاوه بر این در افرادی که بینایی ضعیفی داشته و یا دیابتشان با این ترکیب کنترل نشده، انتخاب مناسبی است. 

در سال 2015 نوعی انسولین استنشاقی به نام آفرزا معرفی شد که نوعی انسولین سریع‌الاثر بوده و لازم است ابتدای هر وعده غذایی مصرف شود. این نوع انسولین لازم است در ترکیب با یک انسولین تزریقی طولانی‌اثر مورد استفاده قرار بگیرد.

* انسولین رگولار راچگونه تزریق کنم؟

برای تزریق انسولین لازم است از سوزن و یا قلم‌های مخصوص این کار استفاده کنید. محل تزریق انسولین مهم است. بهترین محل برای تزریق آن در شکم و پس از آن بر روی بازو، ران و باسن است. تزریق انسولین را در محلی که به آن عادت کرده‌اید ادامه دهید؛ اما محل دقیق تزریق را به تناوب تغییر دهید. 

* چگونه برای تزریق انسولین برنامه‌ریزی کنم؟

برای دریافت برنامه مناسب تزریق انسولین لازم است با پزشک خود مشورت نمایید. فاصله بین تزریق و وعده غذایی تا حد زیادی به نوع انسولین تزریقی شما بستگی دارد. برنامه تزریق انسولین اغلب با وعده غذایی هماهنگ می‌شود. 

• سریع‌ا لاثر: حدود 15 دقیقه قبل از وعده غذایی
• رگولار یا کوتاه اثر: 30 تا 60 دقیقه قبل از وعده غذایی
• متوسط اثر: تا یک ساعت قبل از وعده غذایی
• پری‌ میکسد: برحسب نوع آن، 10 تا 30-45 دقیقه قبل از وعده غذایی

تزریق انسولین‌های طولانی‌اثر ارتباطی با وعده غذایی نداشته و لازم است یک یا دو بار در روز آن را تزریق کنید تا سطح انسولین در طول شبانه‌روز تنظیم شود. در برخی مواقع لازم است انسولین‌های سریع‌الاثر قبل از به خواب رفتن استفاده شوند. 

* عوارض جانبی تزریق انسولین

از جمله عوارض جانبی تزریق انسولین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اضافه وزن به ویژه در آغاز مصرف
• کاهش قند خون
• جای زخم‌هایی که در اثر تزریق بیش از حد در یک محل ایجاد می‌شوند
• بثورات پوستی در محل تزریق انسولین

حین استفاده از انسولین استنشاقی، درصورت ابتلا به آسم یا COPD این احتمال وجود دارد که ریه‌هایتان به ناگهان دچار تنگی شوند.

* جمع بندی

انسولین هورمونی است که در بدن وظیفه تنظیم گلوکز یا همان قند خون را برعهده دارد. در بیماری دیابت، کنترل قند خون در بدن دچار مشکل می‌شود. درصورت ابتلا به بیماری دیابت شیرین، ممکن است لازم باشد از فرم تزریقی انسولین استفاده کنید. 

برحسب زمان رسیدن انسولین به خون، زمان به اوج رسیدن و مدت زمان باقی ماندن آن در خون، انواع مختلف انسولین از جمله انسولین سریع‌الاثر، انسولین کوتاه اثر و طولانی‌اثر در بازار موجود است. پزشک شما را درباره این که چه انسولینی را طبق چه برنامه‌ای تزریق کنید، راهنمایی می‌کند.

* بهترین دستگاه تست قند خون کدام دستگاه هست؟

انواع مختلفی از دستگاه های اندازه گیری قند خون در دسترس است. در اینجا نحوه انتخاب یکی که متناسب با نیازها و شیوه زندگی شما است، توضیح داده شده است.

اگر مبتلا به دیابت هستید، احتمالا برای اندازه گیری میزان قند خون (گلوکز) به دستگاه گلوکومتر نیاز دارید. ورزش، غذا، داروها، استرس و سایر عوامل بر سطح گلوکز خون شما تأثیر می گذارند.
استفاده از دستگاه اندازه گیری قند خون می تواند با ردیابی هرگونه نوسان در سطح قند خون، به شما در مدیریت بهتر دیابت کمک کند. با توجه به نقش مهم شما در مدیریت دیابت، مهم است که یک دستگاه اندازه گیری قند خون متناسب با سبک زندگی، نیازهای پزشکی و بودجه خود انتخاب کنید. خوشبختانه انواع مختلفی از دستگاه های اندازه گیری قند خون در دسترس است، از مدل های پایه تا پیشرفته تر با ویژگی ها و گزینه های متعدد. هزینه دستگاه های اندازه گیری قند خون و نوارهای آزمایش متفاوت است، همچنین پوشش بیمه این دستگاه ها متفاوت است.

* در هنگام انتخاب دستگاه قند خون مناسب به کدام نکات توجه کنیم؟

برای خرید بهترین دستگاه تست قند خون در بازار شما باید به این موارد توجه و دقت کنید:

1. هزینه

سهولت استفاده و نگهداری: استفاده از برخی گلوکومترها نسبت به سایرین آسان تر است. آیا متر و نوار تست راحت در دست گرفته می شوند؟ آیا می توانید اعداد روی صفحه را به راحتی مشاهده کنید؟ چقدر آسان است که خون به نوار تست برسد؟ چند قطره خون لازم است؟

2. ویژگی های خاص

درمورد ویژگی ها سوال کنید تا ببینید نیازهای خاص شما را برآورده می کند. ویژگی های خاص ممکن است شامل دکمه ها و نوارهای تست بزرگ، آسان برای کار، صفحه نمایش روشن و صدا باشد، که ممکن است برای افراد دارای اختلال بینایی مفید باشد.

3. ذخیره و بازیابی اطلاعات قند خون

نحوه ذخیره و بازیابی اطلاعات را در نظر بگیرید. برخی می توانند همه چیزهایی را که معمولاً در یک گزارش می نویسید، مانند زمان و تاریخ آزمایش، نتیجه را ثبت کنند. برخی از مترها قابلیت اشتراک گذاری گزارش قند شما را در همان زمان با پزشک توسط برنامه تلفن هوشمند ارائه می دهند. یا برخی ممکن است گزینه ای را برای بارگیری قند خون شما در رایانه یا تلفن همراه ارائه دهند، که بعد از آن میتوانید نتایج آزمایش را به پزشک خود ایمیل کنید.

4. پشتیبانی

بسیاری از تولیدکنندگان یک شماره تلفن به همراه دستگاه میدهند که می توانید برای کمک با آنها تماس بگیرید. به دنبال گلوکومتری باشید که دستورالعمل های واضح داشته باشد. برخی از تولید کنندگان کتابچه های راهنمای کاربر را در وب سایت خود ارائه می دهند.

* پیشرفت در تولید دستگاه های قند خون

اگرچه گلوکومتر انگشتی به عنوان استاندارد طلایی برای نظارت بر قند خون می باشد؛ اما محققان در حال توسعه محصولاتی هستند که به منظور کاهش درد طراحی شده اند. درمورد این جایگزین ها از پزشک خود بپرسید.

* بررسی اجمالی دستگاه های تست قند خون

در جامعه، خصوصاً در بین افراد مبتلا به دیابت نوع 1 درمورد روشهای مختلف بررسی  قند خون صحبت می شود. ما در زیر خصوصیات 4 دستگاه اصلی را به طور خلاصه شرح میدهیم:

1.دستگاه تست قند خون خانگی

دستگاهی که در تصویر مشاهده می کنید، سیستم نظارت بر قند خون به روش سنتی می باشد که با یک سوزن کوچک به انگشت ضربه وارد میکند و یک قطره خون در محل مشخص در دستگاه چکانده می شود و سطح گلوکز را در خون شما اندازه گیری می کند. این وسیله کمک می کند تا سطح گلوکز خون کنترل شود و شما مطابق آن تنظیماتی در رژیم غذایی، فعالیت یا دوزهای داروی خود ایجاد کنید.

2.سطح هموگلوبین گلیسیته (HbA1c) آزمایشگاهی

این وسیله در واقع مثل یک ساعت می ماند که شما یک لحظه به آن نگاه میکنید و زمان را در آن لحظه متوجه میشوید. در نمونه خون شما در آزمایشگاه میتوان سطح هموگلوبین گلیسیته (HbA1c) را سنجید. این متغیر تصویری کلی از سطح متوسط ​​گلوکز خون طی 10 تا 12 هفته گذشته ارائه می دهد. این ممکن است به شما کمک کند تا مشخص کنید که آیا سبک زندگی و تغییراتی که در رژیم غذایی و داروها ایجاد کرده اید موفق به کنترل سطح قند خون شده اند یا خیر؟

3. دستگاه های کنترل مستمر قند خون (CGM)

به تازگی، دستگاه های کنترل مستمر قند خون (CGM) در بازار دیده میشوند. این دستگاه متشکل از یک سنسور یکبار مصرف ( طول عمر 3-5 روزه) کوچک است که به پوست وارد می شود. در عین حال به فرستنده ای متصل است که نتایج را به گیرنده ارسال می کند. این گیرنده نتایج را هر پنج دقیقه یکبار به صورت دقیق نشان می دهد. همچنین این دستگاه قابلیت ذخیره اطلاعات را دارد و شما می توانید نتایج را بعداً بارگیری کنید. پس می توانید به صورت گذشته نگر نتیجه هر 5 دقیقه از روز را ببینید (288 نتیجه) درواقع CGM به فرد کمک می کند تا متوجه شود که میزان گلوکز در چه زمانی از روز سطح گلوکز خون خارج از محدوده هدف است.

4. دستگاه های کنترل قند خون AGP

وسیله جدیدی که به بازار می آید، فلشی است که قند خون را بررسی میکند (AGP) و شامل یک سنسور با طول عمر 14 روزه و یکبار مصرف است؛ که در پوست تعبیه شده است. و در کنار آن یک دستگاه خواننده صفحه نمایش لمسی بی سیم است به شما داده می شود. که با عبور دستگاه خواننده از روی سنسور، نتایج ذخیره شده اسکن می شود و مقدار گلوکز در زمان واقعی را نشان می دهد. استفاده از این دستگاه مثل این می ماند که روزهایی را که ذهن باز دارید و آرام هستید با روزهایی که استرس دارید و مشغله ذهنی دارید مقایسه می کنید.

مزایای CGM و AGP برای دیابتی ها

بدیهی است که CGM و AGP برای کمک به شما در مدیریت دیابت بسیار مفیدتر هستند. مثلا AGP، یک هشدار زود هنگام ارائه می دهد یعنی به کاربر هشدار می دهد که ممکن است سطح قند خون به سطح بالا یا پایین نزدیک شود. این هشدارها برای شما مفید است و به شما در تنظیم قند خون کمک میکند.

با تیم دیابت پزشکی خود صحبت کنید تا مشخص کنید کدام سیستم نظارت بر گلوکز برای شما مناسب و مفید است.